تصمیم صدام به جنگ علیه ایران

تصمیم صدام به جنگ علیه ایران، با نام کامل «تصمیم صدام به جنگ علیه ایران؛ لغو یكجانبه معاهده 1975 الجزایر» از آثار راوی و تاریخ‌نگار دوران دفاع مقدس، نعمت‌الله سلیمانی‌خواه (متولد 1339ش)، كتاب نهم از مجموعه بزرگ و 60 جلدی «روزشمار جنگ ایران و عراق» است که به گزارش مهم‌ترین رویدادها با بهره‌گیری از منابع مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در 61 روز از دوران دفاع مقدس هشت ساله می‌پردازد و در مجموع، شامل 733 گزارش و 62 ضمیمه درباره جنگ تحمیلی و ابعاد نظامی، سیاسی، اقتصادی و موضوعات مربوط به آن در دوره زمانى اول مرداد ماه 1359 هجری شمسی تا سی‌ام شهریور همان سال می‌شود.

تصمیم صدام به جنگ علیه ایران
پدیدآوران	سلیمانی‌خواه، نعمت‌الله (نويسنده) انصاری، مهدی (سایر)
عنوان‌های دیگر	لغو یک‌جانبه معاهده 1975 الجزایر
ناشر	سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. مرکز اسناد دفاع مقدس
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1394ش
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1394 /س۲ر۹ 1602 DSR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تأکید کرده است:
• براى بهره‌گیرى شایسته از این كتاب توجه به چند نكته ضرورى است:

1. مقدمه كتاب شامل جمع‌بندى مهم‌ترین موضوعاتى است كه در گزارش‌هاى مختلف در سراسر كتاب بدان‌ها پرداخته شده است.
2. هرروز از روزشمار به‌منزله یك فصل و در قالب چندین گزارش شامل اخبار و تفسیر و تحلیل وقایع همان روز است كه در پایان آن، فهرست منابع و مآخذ مطالب همان روز درج شده است. همچنین برخى از توضیحات ضرورى درباره بعضى گزارش‌ها كه در متن روزشمار نمى‌گنجیده، در پانوشت یا در ضمیمه پایان همان روزشمار آمده است.
3. پس از متن اصلى كتاب، چكیده‌اى از مطالب كتاب با عنوان "گزارش روزشمار" درج شده است كه شماره‌هایى نظیر شماره گزارش‌هاى متن كتاب دارد و دستیابى به مطالب موردنظر را آسان مى‌كند. در پایان كتاب نیز فهرست راهنماى موضوعى (نمایه) آمده است. همچنین عكس‌هایى از صحنه‌هاى وقایع و اشخاص ذكرشده در گزارش‌ها، در كتاب چاپ شده است.
4. براى آگاهى بیشتر از سیر و شیوه تحقیق و تدوین مجموعه روزشمار، مطالعه مقدمه كتاب اول (پیدایش نظام جدید) و ضمیمه كتاب دهم (هجوم سراسرى) ضرورى است.

• نعمت‌الله سلیمانی‌خواه، یادآور شده است:

1. حجم رویدادها و وقایع پرشتاب در این 61 روز چنان زیاد بوده است كه برای ارائه مطالبی از همین نوع ، و نه همه آنها ، تعداد صفحات یك جلد كتاب كافی نیست. ازاین رو، به خوانندگان پیگیر و محققان و پژوهشگران ارجمند توصیه می شود كه از سرنخ های ار ائه شده در كتاب استفاده كرده ، ذهن تشنه و حقیقت یاب خود را از منابع دیگر مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سیراب سازند.
2. كتاب پیش رو، به مرور حوادث سرنوشت ساز و مهم مرداد و شهریور 1359 اختصاص دارد؛ رویدادهایی كه پس از گذشت 20 ماه از پیروزی انقلاب اسلامی در یكی از حساس ترین نقاط جهان، منجر به جنگ هشت ساله علیه ایران شد. در بررسی این دو ماه، روند مهم ترین موضوعات مبتلابه كشور، كه درگیر مشكلات و بحران های عدیده داخلی و خارجی است، مورد توجه قرار گرفته است. این حوادث و وقایع بعضی به طور مستقیم به زمینه‌سازی‌های جنگ تحمیلی مربوط اند و بعضی غیرمستقیم. نویسنده كوشیده است علاوه بر تحلیل و توصیف موضوعاتی كه به طور مستقیم به جنگ ربط داشته اند، از موضوعاتی كه در مؤلفه های قدرت حكومتی ، امنیت ملی و ثبات سیاسی نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی تأثیر مهمی داشته اند ، یا به نوعی در زمینه‌سازی جنگ دخیل بوده اند، در قالب رخدادهای داخلی، منطقه ای و جهانی نیز غفلت نكند....

حوادث مهمّ

• نعمت‌الله سلیمانی‌خواه تأکید کرده است:

در كتاب حاضر با توجه به اهمیت موضوعات و بحران‌های مورد توجه، به ترتیب، مطالب زیر مرور و گزارش‌های تحلیلی ارائه شده است:

1. بحران در روابط و مناسبات ایران و عراق.
2. بحران در كردستان.
3. بحران امنیت داخلی به ویژه در تعامل و مناسبات نیروهای سیاسی داخلی (اعم از جریان‌های داخل جناح حكومتی و خارج از آن).
4. بحران در روابط و مناسبات ایران و امریكا و بلوك غرب.
5. شایان ذكر است كه در متن روزشمار، گزارش های هر روز، عموماً به ترتیب همین ردیف‌های چهارگانه مزبور تنظیم شده است كه نشانه نگرش خاص كتاب به زمینه‌سازی نهایی جنگ عراق علیه ایران می‌باشد؛ ابتدا، موضوعات مربوط به روابط ایران و عراق و محیط ملی عراق بیان شده است. این شروع ممكن است سیاسی یا نظامی باشد. سپس مباحث خوزستان و بحرانهای ایجادشده توسط عوامل وابسته به حكومت بعث عراق در این منطقه حساس ذكر شده است .
6. موضوع بعدی تحركات گروه های مسلح معاند با نظام در مناطق كردنشین است . گزارش های روزهای مرداد و بخشی از روزهای شهریور، حوادث مناطق كردنشین را به‌طور عمومی تشریح و تبیین كرده، اما به تدریج دو محور اصلی آذربایجان غربی و كردستان در كنار استان‌های كرمانشاه و ایلام مورد توجه خاص قرار گرفته است.
7. گزارش های بعدی به مسائل امنیتی و فعالیت های انبوه گروه‌های خارج نظام مثل سازمانهای مخالف اختصاص یافته كه وضعیت دوگانه را نیز در درون خود جای داده است. دراین میان، مسائل امنیتی دیگری مثل دستگیری جاسوسان امریكایی یا غربی در برخی استان های غیرمرزی كشور مثل اصفهان یا برخورد با سران ایل قشقایی در استان فارس مورد دقت و توجه قرار گرفته است.
8. گزارش های بعدی مربوط به رفتار و مناقشات داخل حكومت و دو جناح داخلی و رقیب در نظام است كه بیشترین حجم را در این ردیف به خود اختصاص داده است. برخوردهای متعدد این دو جناح بر سر انتخاب نخست وزیر و نیز رأی اعتماد به نمایندگان منتخب مردم و همچنین افشاگری های كمیسیون های تحقیق و افراد حاضر در مجلس درباره تعیین صلاحیت یا عدم صلاحیت نمایندگان مجلس، این مكان مقدس را به محلی برای جنجالیترین مناقشات فیمابین تبدیل كرده بود.
9. وخامت اوضاع مناسبات میان ایران و امریكا و هم پیمانان غربی‌اش از دیگر موضوعات مورد بحث است كه دراین میان مناسبات میان ایران و ابرقدرت دیگر، یعنی شوروی سوسیالیستی نیز مدنظر میباشد. و...

ساختار

• مطالب این اثر بر اساس ترتیب زمانی و در قالب روزشمار (از تاریخ 1 مرداد سال 1359 تا 30 شهریور 1359 هجری شمسی) تنظیم شده است و گزارشی جامع از رویدادهای 61 روز از حماسه ایران اسلامی در دوره دفاع مقدس هشت ساله را به شکل شامل 733 خبر، تفسیر، تحلیل و گزارش و 62 ضمیمه عرضه می‌کند.
• متن اصلی کتاب 2 بخش دارد:

1. «روزشمار» که اکثریت مطالب اثر را تشکیل می‌دهد. (بیش از 1100 صفحه)
2. «گزارش روزشمار» (فشرده اهم مطالب) که مختصر است. (حدود 100 صفحه)

• فهرست نقشه‌ها و راهنمای عکس‌ها در آغاز کتاب و نمایه (فهرست راهنمای موضوعی) در پایان آن آمده است.

نمونه مباحث

• روزشمار 12 مرداد 1359ش: ... 146 امروز آیت‌الله دكتر بهشتی، رئیس دیوان عالی كشور و دبیركل حزب جمهوری اسلامی، كه به دعوت آیت‌الله طاهری به اصفهان سفر كرده است، در جمع صدها هزار نفر از نمازگزاران ظهر روز بیست ویكم ماه مبارك رمضان در مسجد میدان امام، حضور یافت و درخصوص مسائل مختلف ازجمله دستاوردهای انقلاب و برخی خطرهایی كه آن را تهدید می كند و نیز درباره روند انتخاب نخست وزیر سخنرانی كرد. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی وی كه پس از شركت در جلسه عمومی حزب جمهوری اسلامی در اصفهان، در این مراسم حضور یافته بود در بخشی از سخنانش با اشاره به سیر انقلاب اسلامی تاكنون، گفت: مسئله اساسی این است كه آیا پس از این همه فداكاری، اعتصاب و جان‌فشانی و دادن »هزاران شهید و معلول آیا ما به راستی درجهت دستیابی به یك جامعة توحیدی اسلامی قرار گرفته ایم یا نه؟ علت این تردید، تجربه تاریخ است. تاریخ به ما مكرر نشان داده كه انقلابها با آرمان و خطی شروع می شود و پیش می رود، اما با پیروزی نه تنها خط انقلاب در همان مسیر راستینش نگهداری نشده، بلكه گاهی درست درجهت مخالف آن منحرف شده است . بنابراین ما حق داریم دلهره داشته باشیم كه آیا اصالت و هویت اسلامی و مكتبی انقلاب تا چه اندازه تضمین می شود و تداوم انقلاب در خط مكتب چه پشتوانه‌ها و تضمین‌هایی در بر دارد.
• گزارش روزشمار 12 مرداد 1359ش: ... 146 سخنرانی آیت‌الله دكتر بهشتی رئیس دیوان عالی كشور و دبیركل حزب جمهوری اسلامی در جمع صدها هزار نفر از مردم در مسجد امام اصفهان درخصوص دستاوردهای انقلاب، برخی خطرهایی كه آن را تهدید میكند، روند انتخاب نخست وزیر و... ؛ اجتماع هزاران نفر از مردم اصفهان در مسجد جامع این شهر و امضای طوماری به عنوان رهبر انقلاب اسلامی مبنی بر حمایت و پشتیبانی از رئیس جمهور و درخواست لغو اعتبارنامه حسن آیت.

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.