الکفاف كتاب يعيد صوغ قواعد اللغة العربیة
الکفاف كتاب يعيد صوغ قواعد اللغة العربیة، اثر یوسف صيداوی است. این کتاب با هدف بازنویسی و ارائه قواعد زبان عربی، بهویژه نحو و صرف، به شیوهای تسهیلگر و سادهتر تدوین شده است. رویکرد اصلی نویسنده، تمرکز بر تبیین قاعده و کاربرد آنها، بهجای اصرار بر حواشی و اختلافات قدیمی نحوی است.
| الكفاف کتاب یعید صوغ قواعد اللغة العربیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صیداوی، یوسف (نويسنده) |
| ناشر | دار الفکر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1420ق - 1999م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 1-57547-679-7 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ص9ک7 6141 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با بخشهای مقدماتی «كلمة لابد منها» (سخن ضروری) و «بين يدي الكتاب» (پیشگفتار) آغاز شده و سپس به دو بخش اصلی بزرگ، یعنی البحوث (پژوهشها) و الأدوات (ابزارها)، تقسیم میشود که هر دوی این بخشها بهمنظور تسهیل دسترسی، به ترتیب الفبایی (معجموار)، در دو جلد، تنظیم شدهاند.
سبک نگارش
نویسنده هدف خود را ارائه قواعد به صورتی موجز و درعینحال واضح بیان میکند تا مفاهیم بهآسانی در ذهن جای گرفته و درک آنها سریعتر صورت پذیرد.
برخلاف کتب سنتی، مطالب اصلی کتاب در بخشهای البحوث و الأدوات بر اساس ترتیب الفبایی چیده شدهاند تا یافتن قواعد آسان باشد[۱].
نویسنده قواعد بازنویسی شده را با ذکر نمونههای فصیح از قرآن کریم و کلام عرب تقویت میکند، بهویژه در مورد مباحثی که مورد اختلاف نحویان بوده است[۲].
گزارش محتوا
سخن ضروری: این بخش به تبیین این دیدگاه میپردازد که نحو، اصلیترین فن در قواعد زبان عربی است و باید بهعنوان یک «قانون» در نظر گرفته شود که مبتنی بر تفکر و بهکارگیری عقل است. نویسنده در این قسمت اشاره میکند که کتب نحوی قدیمی، اغلب مختصر به قواعد بودند و این کتاب، با تمرکز بر تسهیل و تخفیف، قواعد را از قیود و حواشی سنتی رها کرده است تا نزدیکتر به واقعیت شود[۳].
پیشگفتار: این قسمت به معرفی کتاب و روش نویسنده اختصاص دارد. نویسنده در آن به نقد علمای نحو میپردازد و بیان میکند که نحو، یک صنعت است[۴].
پژوهشها: این بخش، شامل مطالعات و مباحث دقیقی در حوزه نحو و صرف است. این بخش بر اساس ترتیب معجمی تنظیم شده تا جستجو در آن برای پژوهشگر آسان باشد. از جمله موضوعات مطرح شده در این بخش، عبارتاند از: ابدال[۵]، حروف مشبه بالفعل[۶]، اختصاص[۷]، ادغام[۸]، ادوات شرح[۹]، اسم تفضیل[۱۰] و...
(ادوات): این بخش که از صفحه 39٣ آغاز شده و ساختاری الفبایی دارد، به شرح ابزارهای دستوری و قواعد صرفی میپردازد. از جمله این ادوات عبارتند از: اَجل[۱۱]، اذ[۱۲]، اذا[۱۳] و... . مباحث این بخش بسیار متنوع و گسترده هستند و برخی از عناوین آن شامل: تعریف و احکام مانند ابدال[۱۴] و اعلال[۱۵] و جمع مکسر است[۱۶]. هر یک از این عناوین با تعریف دقیق، ذکر انواع و احکام مربوطه و ارائه مثالهایی فصیح از کاربرد در کلام عرب (مانند آیات قرآن و شعر) شرح داده شدهاند. همچنین، در این بخش به وزن افعال و ایقاع آنها (اوزان الأفعال وإيقاعها) پرداخته شده و جدولهایی برای اوزان فعل ثلاثی، غیر ثلاثی و جمع مکسر ارائه گردیده است[۱۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.