روایت یک سیاح از شورش شیخ عبیدالله
روایت یک سیاح از شورش شیخ عبیدالله به کوشش محمدحسین سلیمانی و حسن علی فریدونی، پژوهشگران و محققان؛ این کتاب مأخوذ از نسخه منحصربهفردی میباشد که با نام قراردادی شورش شیخ عبیدالله به شماره ۳۶۴۰۶ در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود. این نسخه با خط شکسته نستعلیق تحریری، مختلفالسطور و کاغذ فرنگی نخودی در ۸۱ برگ با جلد گالینگور قهوهای تحریر شده است. نویسنده این نسخه که نامش مشخص نیست، در حدود سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۳ قمری این اثر را تألیف کرده و دلیل نگارش آن را دروغنویسی در مورد حوادث اورمیه دانسته است.
| روایت یک سیاح از شورش شیخ عبیدالله | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلیمانی، محمدحسین (محقق) فریدونی، حسن علی (محقق) |
| ناشر | کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-220-188-1 |
| موضوع | ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳-۱۳۲۴ق -- جنبشها و قیامها، شمزینی، عبیدالله بن طه، -۱۳۰۰ق |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ۱۳۱۵ د ۹۱۳۹۲ ج ۹ |
ساختار
این کتاب در ۱۷۴ صفحه و در سه بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «روایت یک سیاح از شورش شیخ عبیدالله» به کوشش محمدحسین سلیمانی و حسن علی فریدونی، در سال ۱۳۹۲ توسط کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در تهران منتشر شده است. این اثر ارزشمند برگرفته از نسخهای منحصربهفرد است که در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود و به شرح وقایع شورش شیخ عبیدالله در دوره ناصری میپردازد.
نویسنده نسخه که نامش در اثر ذکر نشده، از صاحبمنصبان نزدیک شجاعالدوله و اقبالالدوله حاکم اورمیه بوده و شخصاً در این رویدادها حضور داشته است. وی در محاصره اورمیه، دوش به دوش اقبالالدوله برای حفظ شهر جنگیده و حتی در مذاکرات میان کنسول انگلیس و شیخ عبیدالله نقش میانجی داشته است. این حضور مستقیم، اثر را به منبعی دست اول برای مطالعه تاریخ غرب ایران در دوره قاجار تبدیل کرده است.
کتاب در سه بخش اصلی سازمان یافته است: بخش اول با عنوان «واقعه محاربه شیخ عبیدالله از قول یک سیاح» به شرح دقیق وقایع شورش میپردازد. بخش دوم «ورود تیمور پاشاخان سرتیپ به خاک اورمیه» را روایت میکند و بخش سوم به «خلاصه کتاب سوانح ساوجبلاغ و وقایع مراغه» اختصاص دارد.
یکی از امتیازات مهم این نسخه، ثبت وقایع به صورت روزشمار و حضور مؤلف در حوادث اورمیه است. نویسنده که فردی آشنا با ادبیات فارسی و عربی بوده، نثری مسجع و آهنگین دارد و از آیات قرآن، نهجالبلاغه و اشعار عربی و فارسی بهره برده است.
مصححان اثر، تمامی آیات، روایات و اشعار را با منابع اصلی مستند کردهاند و با تطبیق حوادث با منابع همارز و مستندسازی مکانها با منابع جغرافیایی، ارزش پژوهشی اثر را افزایش دادهاند. این کتاب به عنوان منبعی مهم برای بررسی تاریخ معاصر آذربایجان و غرب ایران، اطلاعات درجه اولی از ناآرامیهای مرزی ایران و عثمانی در دوره ناصری ارائه میدهد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات