تاریخ فرهنگی ایران مدرن
| تاریخ فرهنگی ایران مدرن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فاضلی، نعمتالله (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | گفتارهایی در زمینه تحولات گفتمانی ایران امروز از منظر مطالعات فرهنگی |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1393ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تجدد - ایران - تحولات اجتماعی - ایران - فرهنگ و تکنولوژی - ایران - زندگی فرهنگی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاریخ فرهنگی ایران مدرن، تألیف نویسنده معاصر نعمتالله فاضلی مجموعهای از گفتارهایی تحلیلی در زمینه تحولات گفتمانی فرهنگ معاصر ایران است. این کتاب در حقیقت تحلیلهای گفتمانی و توصیفهای مردمنگارانه درباره جلوههای خاصی از زندگی و فرهنگ در ایران معاصر است.
ساختار
این کتاب شامل یک پیشگفتار و سیزده فصل اصلی است که هر فصل به بررسی یک جنبه از تحولات گفتمانی در فرهنگ معاصر ایران میپردازد.
سبک نگارش
- خود مردمنگارانه: نویسنده با تلفیق تجربیات زیسته شخصی و خانوادگی خود در تحلیلهای آکادمیک، شیوه نگارش خود را خود مردمنگاری معرفی میکند.[۱]
- بینرشتهای: این اثر با رویکردی بینرشتهای، از حوزههایی چون تاریخ، مطالعات فرهنگی، جامعهشناسی و انسانشناسی برای تحلیل پدیدهها بهره میبرد.
- تحلیل گفتمانی: محتوای کتاب اساساً بر پایه تحلیل گفتمانی بومی استوار است که برای واکاوی تحولات فرهنگی به کار میرود.[۲]
- توصیفی و تحلیلی: کتاب به توصیف و تحلیل پدیدههای فرهنگی ایران از منظر مطالعات فرهنگی میپردازد و به دنبال تبیین چیستی و چگونگی آنها است.[۳]
گزارش محتوا
فصل اول گفتاری در زمینه چیستی و چگونگی رویکرد تاریخ فرهنگی است. در این گفتار ویژگیها، قلمرو و سیر تکوین و تحول و توسعه تاریخ فرهنگی را توضیح داده است. فصل دوم به بیان تحولات گفتمانهای تاریخ و تاریخنگاری در ایران میپردازد و همچنین مبنای توسعه گفتمانهای جدید تاریخنگاری در ایران را توضیح میدهد.
در فصل سوم به بررسی تحول گفتمان حافظه در ایران امروز میپردازد. این فصل ابتدا به توضیح برخی مفاهیم نظری مانند حافظه تاریخی و بیان نگاههای مختلف به مقوله حافظه پرداخته شده است و در ادامه به تحولات گفتمان حافظه در ایران میپردازد. این تحولات از همان الگوی سنتی، مدرن و پسامدرن تبعیت میکند.
فصل چهارم به بررسی تحول گفتمانهای کتاب در ایران امروز میپردازد. در این فصل، رابطه میان تحولات اجتماعی و گفتمان کتاب بررسی خواهد شد.
فصل پنجم به بررسی گفتمانهای دیجیتال و تحول الگوی ارتباط در فرهنگ ایرانی میپردازد. در این فصل، موضوع اصلی این است که چگونه فناوریهای جدید، مانند اینترنت و تلویزیون، بر تولید و مصرف ارتباط در فرهنگ ایرانی تأثیر گذاشتهاند و چه پیامدهایی به دنبال داشتهاند؟
فصل ششم به تحول گفتمانی در ادبیات عامیانه در ایران امروز میپردازد. اینکه مدرنشدن جوامع چه تأثیراتی بر ادبیات شفاهی یا ادبیات عامه داشته است.
فصل هفتم به تحول گفتمانهای موسیقی در ایران امروز میپردازد و اینکه تحولات اجتماعی چه تأثیراتی بر هنر موسیقی گذاشته است. همهگانی و همهجایی شدن موسیقی، سیاسیشدن موسیقی، تجاریشدن موسیقی، بصری و دیداری شدن موسیقی، عرفی شدن از جمله تأثیراتی است که در این فصل به آنها اشاره میشود.
بحث فصل هشتم تحول گفتمانهای دانشگاه در ایران امروز است. در یک چشمانداز کلی، میتوان گفتمان دانشگاه در ایران را به سه گفتمان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم کرد. گفتمان سیاسی را میتوان گفتمان تأسیس یا ترویج دانشگاه دانست. گفتمان اجتماعی همراه با توسعه شهری و تبدیل اقتصاد معیشتی کشاورزی محور به اقتصاد صنعتی شکل گرفت و دانشگاه بهمثابه نردبان تحرک اجتماعی طبقات گوناگون فرض شد.
فصل نهم به بررسی تحول گفتمانهای مسجد در ایران پرداخته است. این فصل درصدد است تا با رویکردی جامعهشناسانه، تصویری از مسجد در بستر جامعه مدرن عرضه دهد.
فصل دهم به بیان چگونگی شکلگیری و گسترش شهر مدرن در ایران و نحوه ظهور گفتمان آن میپردازد. گفتمان مدرن شهری، اشاره به دوران ناصرالدینشاه دارد که اولین تلاشها را برای متحول ساختن شهر قدیمی و تأسیس شهر مدرن انجام داد. در این وهله، تهران سرمشق شهرسازی مدرن ایران معاصر است.
فصل یازدهم به تحول گفتمانهای بدن در ایران امروز میپردازد. این فصل تلاش میکند تا بدن را بهعنوان دلالت یا نشانهای خاص در فرهنگ ایرانی بررسی کند. در گفتمان سنتی، دو گفتمان اصلی طبیعتگرایانه و متافیزیکی حاکم است که این گفتمانهای اصلی در قالب گفتمان مذهبی مدرن و گفتمان عرفی مدرن، به دوران مدرن نیز راه پیدا میکنند، درحالیکه در گفتمان پسامدرن ما نمیتوانیم از گفتمان غالب صحبت کنیم.
فصل دوازدهم تحول گفتمانهای معلمی در ایران امروز را بررسی میکند. گفتمان معلمی شیوه سخنگفتن ما درباره معلمی است. در چشماندازی تاریخی تحولات معلمی در سه مرحله کلی ظهور معلمی و شکلگیری آن بهمثابه موقعیتی فرهنگی، تحول بهسوی فعالیتی حرفهای و شغلی، و فرهنگی شدن معلمی موردبررسی قرار گرفته است.
فصل سیزدهم به بررسی تحول الگوهای زندگی خانوادگی در تهران میپردازد. سوالات اصلی این فصل عبارتاند از «الگوی زندگی خانوادگی» در تهران امروز چیست؟ و چگونه این الگوهای جدید زندگی خانوادگی در تهران مدیریت و اداره میشوند؟ این فصل به وجود گفتمانهای مختلفی از «الگوی زندگی خانوادگی» در تهران اشاره میکند که ناشی از ماهیت کلانشهری تهران و فرایندهای جهانیشدن است.[۴]
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و متن کتاب.