رجال الحاكم في المستدرك

رجال الحاكم في المستدرك
پدیدآوران	حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (نويسنده) وادعی، مقبل بن هادی (نویسنده)
سال نشر	1425ق - 2004م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	و2ر3 114 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

رجال الحاکم فی المستدرک، تألیف نویسنده یمنی مقبل بن هادی وادعی (1356-1422ق) که در آن رجال کتاب مستدرک حاکم را از دیگر منابع، مورد جرح و تعدیل قرار داده است.

معلمی در التنکیل درباره حاکم چنین نوشته است: او تألیف کتاب المستدرک را در 72 سالگی آغاز کرد و حافظه‌اش ضعیف شده بود و ظاهراً تألیف کتب دیگری را همزمان با مستدرک در دست داشته است و چون اجلش نزدیک بوده، بر اتمام مستدرک و آن مصنفات قبل از مرگش مشتاق بوده است. بنابراین گاه درباره یک شخصیت که در سند آمده تصور کرده که او را معرفی کرده یا فلان شخصیتی است که معرفی کرده است و حال آنکه فرد دیگری است یا او را جرح و تعدیل نکرده است؛ به عنوان مثال گاهی درباره فردی گفته: مسلم او را مدح کرده، و حال آنکه مسلم شخصیت دیگری که اسمش با او شبیه بوده را مدح کرده است. و یا اینکه فردی که در سند آمده فلان بن فلان است و صحیح آن است که دیگری است. با این اوصاف خللی در روایت او واقع نشده، چراکه او از اصول صحیح نقل می‌کند و خلل تنها در احکام او واقع شده است.‏

بحث از رجال مستدرک، بویژه اینکه مشایخ حکام و مشایخ مشایخ او، دشوار است و فراوانند محققینی که از سخن از مشایخ حاکم و مشایخ مشایخ او گریزانند. نویسنده تصحیفات را از جمله این مشکلات دانسته که در کتب دیگری چون کتب بیهقی و معجم طبرانی از او جستجو کرده و با سختی به حقیقت دست یافته است.‏

نویسنده در مقدمه اسامی کتبی که شرح‌حال رجال حاکم که در کتاب «تهذیب التهذیب» آمده را ذکر کرده است که از آن جمله است «سیر اعلام النبلاء» و چهار کتاب دیگر از ذهبی، «تاریخ بغداد» خطیب بغدادی، «تاریخ مکه» فاسی و مانند آن.‏

در این اثر در دو جلد 1937 شخصیت معرفی شده است. .‏

شیوه نگارش کتاب بدین‌صورت است که ابتدا اسامی و پس از آن کنیه‌ها هر کدام به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. پس از آن باب کسانی که منسوب به پدر یا مادر یا جد یا عمو هستند و ابواب انساب و القاب، اسامی مبهمات و باب نساء ذکر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.