مختصر مفید (جغرافیای ایرانزمین در عصر صفوی)
| مختصر مفید؛ جغرافیای ایرانزمین در عصر صفوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مستوفی بافقی، محمدمفید (نویسنده)
افشار، ایرج (مصحح) ابوئی مهریزی، محمدرضا (مصحح) |
| ناشر | بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری نشر سخن |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1396 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-5942-11-8 |
| موضوع | ايران - جغرافياي تاريخي -- 907 - 1148ق ايران -- جغرافياي تاريخي -- متون قديمي تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 3م45م / 21 DSR |
مختصر مفید؛ جغرافیای ایرانزمین در عصر صفوی تألیف محمد مفید مستوفی بافقی، تصحیح ایرج افشار و محمدرضا ابویی مهریزی؛ تنها کتاب مستقل در موضوع جغرافیای ایران در دوره صفویه است که با الهام از نزهة القلوب حمدالله مستوفی تألیف شده و به توصیف ولایات، شهرها و مناطق ایران میپردازد.
ساختار
این کتاب به شیوه معجم جغرافیایی تنظیم شده و شامل فصول متعددی درباره مناطق مختلف ایران از جمله عراقین، آذربایجان، خراسان، فارس، کرمان و دیگر نواحی است.
گزارش کتاب
کتاب «مختصر مفید» اثر محمد مفید مستوفی بافقی (زنده در 1091 قمری) مهمترین و در واقع تنها اثر مستقل جغرافیایی برجای مانده از عصر صفوی است. این کتاب که در سال 1091 قمری در لاهور به پایان رسید، با الهام از نزهة القلوب حمدالله مستوفی تألیف شده اما دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که آن را از منابع پیشین متمایز میکند.
مستوفی بافقی که به سال 1077 قمری به فرمان شاه سلیمان صفوی به سمت استیفای موقوفات یزد منصوب شده بود، پس از سفر به هند تألیف این اثر را آغاز کرد. وی در مقدمه کتاب به شرح انگیزههای خود از تألیف این اثر پرداخته که نشاندهنده نگرش ایرانمحور و حس میهنپرستانه اوست.
کتاب حاضر با تمرکز بر جغرافیای ایران (برخلاف بسیاری از مسالک و ممالکنویسان که به جغرافیای جهان اسلام میپرداختند) به توصیف دقیق ولایات، شهرها، قصبات و قلاع ایران میپردازد. از ویژگیهای مهم این کتاب میتوان به بابهای خاصی مانند «بلاد البهلویه» (منطبق با ایالت جبال) و «چخورسعد» (ولایت ایروان) اشاره کرد که نشاندهنده توجه نویسنده به ویژگیهای جغرافیایی عصر صفوی است.
تصحیح حاضر بر اساس نسخه خطی موزه بریتانیا (شماره 583, 10 Add) انجام شده و شامل فصول متعددی درباره مناطق مختلف ایران از جمله عراقین، آذربایجان، خراسان، فارس، کرمان و دیگر نواحی است. کتاب با وجود برخی سهوهای جغرافیایی، منبعی ارزشمند برای شناخت جغرافیای تاریخی ایران در عصر صفوی به شمار میرود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات