المكاسب المحرمة (تقریر محمدعلی اراکی)
المكاسب المحرمة و كتاب البيع، تقریرات دروس مرجع تقلید شیعه و مؤسس حوزه علمیه قم، آیتالله عبدالکریم حائری یزدی (متوفای 1355ق)، به قلم شاگردش فقیه ممتاز و مرجع دینی معاصر، آیتالله محمدعلى اراکى (1273-1373ش)، است که مسائل، انواع و احکام شرعی کسب و کار و درآمدهای حرام و خرید و فروش را بهصورت استدلالی توضیح میدهد. هرچند این اثر، تصحیح و تحقیق شده، ولی ناشر (مرکز مدیریت حوزههای علمیه) نام مصححان و محققان را مشخص نکرده و مقدمه روشی و توضیحی برای آن فراهم نساخته است.
| المكاسب المحرمة(اراکی، محمد علی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اراکی، محمد علی (نويسنده) حائری، عبد الکریم (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | كتاب البيع |
| ناشر | منظمة الموتمر الإسلامي، مرکز الأبحاث للتاریخ و الفنون و الثقافة الإسلامیة |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1402ش - 1445ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-622-358-073-4 |
| موضوع | کسب و کار حرام - معاملات (فقه) - خرید و فروش (فقه) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 7م4الف 194 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- مدرس و مقرر نیز مقدمهای بر این اثر نیفزودهاند و برخی از اطلاعات درباره چگونگی نگارش کتاب حاضر پنهان مانده است:
- بهعنوان مثال، شروع درس این است: «المكاسب المحرمة، القول في الربا و هو قسمان: الربا في القرض و الربا في المعاملة»[۱]؛ درصورتیکه اولین بحث در مکاسب محرمه، مبحث «ربا» نیست و گویی برخی مباحث مقدم، حذف شده است.
- مثال دیگر: در اندک مواردی تعلیقاتی توضیحی یا انتقادی آمده و در پایان آن، عبارت «منه دامظله» ثبت شده است که معلوم نیست ضمیر به چه کسی برمیگردد؟ مدرس یا مقرر یا...؟[۲].
ساختار و محتوا
- این اثر از 2 جلد بهترتیب ذیل تشکیل شده است:
- جلد اول: مکاسب محرمه (ربای قرضی، ربای معاملی و موارد استثنای از ربا، رشوه، یاری ظالمان، نقاشی جانداران، غشّ در معامله، سحر و جادو، غنای حرام و مستثنیات، حرمت غیبت و استثناءها و...) و بیع (تعاریف بیع و بررسی اشکالات وارد بر آن، معاطات، شروط عقد بیع، اقسام ضمان، قواعد ید، احترام، اتلاف و نفی ضرار و شروط عمومی متعاقدین و...).
- جلد دوم: ادامه بیع (اجازه و ردّ، بقیه شروط متعاقدین، شروط عوضین، نقد و نسیه و احکام قبض).
نمونه مباحث
- ... هرچند ظاهر سخن سید مرتضی این است که امامیه درباره جواز ربا در چند مورد از جمله بین ولد و والد، اجماع دارد، ولی احتیاط، ساحل دریای هلاکت است[۳].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.