العقل و فضله
العقل و فضله، تألیف محدث بزرگ عبدالله بن محمد ابوبکر قرشی مشهور به ابن ابیالدنیا (متوفی 281ق)، رسالهای حدیثی در توصیف عقل و فضیلت که با مقدمه و تحقیق لطیفی محمد صغیر منتشر شده است.
| العقل و فضله | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابیالدنیا، عبدالله بن محمد (نويسنده)
صغیر، لطفی محمد (محقق) خلف، نجم عبد الرحمن ( مصحح) |
| ناشر | دار الراية |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | عقل - احادیث - عقل - جنبههای قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1368 /ع7الف2 141/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق اثر در مقدمه از نسخهای از کتاب یاد کرده که در مصر توسط محمد زاهد کوثری منتشر شده است. سپس به دلایلی تصمیم به تحقیق و انتشار مجدد آن میگیرد:
- اول اینکه کتاب مشتمل بر احادیث ضعیف و موضوعهای است که برای هر طالب حدیثی معروف نیست. کوثری بر این موارد اشاره نکرده است.
- دوم اینکه کتاب با وجود حجم کم، مشتمل بر تصحیفات و تحریفات فراوانی است؛ به عنوان مثال سریج بن یونس یکبار به سریح و بارها به شریح تصحیف شده است.
- کتاب مشتمل میباشد بر دانش سلف در اهمیت عقل و آنچه زیبنده عقلا در زیرکی و پرهیز و حیطه و خوف و خشیت نسبت به خداوند متعال است. این از خلال آثار موقوفه و مقطوعهای است که نسبت آن 87% میرسد.[۱]
بسیاری از مذاهب و در رأس ایشان معتزله و از جمله خوارج و مرجئه و اسماعیلیه عقل را گاه در بعضی اوقات در مرتبه وحی قرار میدهند. ابن ابیالدنیا در این کتاب دیدگاه اهل سنت درباره عقل و توجه ایشان به آن را ذکر کرده است. محقق اثر در مقدمه به نصوصی اشاره کرده که در موضوع خود از شیوه روشمند محدثین پرده برمیدارد و این اتهام دروغ که محدثین نسبت به عقل اهمال کرده و توجه لازم را به عقل نداشتهاند، را دفع میکند.[۲]
کتاب در بین دیگر آثار علما در این موضوع از جمله بهترین است به چند دلیل، از جمله اینکه تمامی احادیث و آثار و اشعار ذکر شده در آن مستند است.[۳]
این رساله مشتمل بر 102 حدیث و اثر مستند است که البته در انتهای آن 8 مورد دیگر از غیر طریق ابن ابیالدنیا افزوده شده است.
ابن ابیالدنیا در حدیث شماره 29 از پدرش با دو واسطه از سعید بن مسیب نقل کرده که رسول الله(ص) فرمود: «بالاترین مرتبه عقل بعد از ایمان به خداوند عزوجل، مدارای با مردم است»..[۴]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.