جمع الجواهر في الملح و النوادر
جمع الجواهر في الملح و النوادر، نوشته ابواسحاق ابراهیم بن علی حصری قیروانی (وفات بین سالهای 413، 450 و 453ق) ادیب، شاعر و نویسنده مشهور مراکشی است. این اثر ادبی را علی محمد بجاوی تحقیق کرده است.
| جمع الجواهر في الملح و النوادر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قیروانی، ابراهیم بن علی (نويسنده) بجاوی، علی محمد (محقق) |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب حاضر، گلچینى از مطالب طنزآمیز و حکایتهاى ادبى از کتاب «زهر الآداب» نویسنده است. این کتاب با عنوان «ذيل زهر الآداب» نیز منتشر شده است که حکایت از ارتباط میان دو کتاب یادشده دارد. در حقیقت این اثر با مطالب متنوع آن، جنبه فکاهی داشته و آن را در مقابل «زهر الآداب» که بیشتر رویکردی جدی دارد، باید دید[۱].
«جواهر الملح» و «ذيل زهر الآداب»، از نامهایی است که برای این کتاب ذکر شده است[۲]. برخی احتمال دادهاند که نام اصلی کتاب، «جواهر النوادر و لمح الملح» بوده است[۳].
نویسنده، ضمن جمعآوری مطالب طنزآمیز، گزیدهای از اشعار نغز و قطعاتی از نثر را آورده و تلاش کرده اختصار در نگارش کتاب را رعایت نماید. همچنین از آوردن مطالبی که با دینداری و اخلاق و عادات حسنه ناسازگار است، اجتناب نماید[۴].
حکایتهای نادر، داستانهای شگفتآور، سخنان حکیمانه و لطائف طنزآمیزی از متقدمان و متأخران، خردمندان و دیوانگان، فرومایگان و بزرگان، سخاوتمندان و بخیلان، جاهلان و دانشمندان، فیلسوفان و حکیمان، عوام و خواص، شریفان، طفیلیان، داستانسرایان، خواجگان و... محتوای کتاب را تشکیل داده است[۵].
محقق، این اثر را با تکیه بر دو نسخه از آن تحقیق کرده و ازآنجاییکه اشکلات زیادی در آنها یافته، جهت پیرایش اشکالات از مصادر ادبیات و دیوانهای شعر بهره گرفته است[۶]. وی علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ در پاورقی کتاب، به استخراج و مستندسازی اقوال و اشعار پرداخته و معنی برخی از کلمات دشوار و نامأنوس را ذکر کرده است[۷]. در مواردی نیز به معرفی برخی از شخصیتها که نامی از آنها آمده، پرداخته است[۸]. ازآنجاییکه برخی مطالب متن، فاقد عنوان جزیی بوده، محقق عناوینی را برای آنها در کنار صفحات درج کرده است[۹]. محقق، فهارس فنی ارزشمندی را نیز در آخر کتاب آورده است[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بوسنینه، منجى، «موسوعة أعلام العلماء و الأدباء العرب و المسلمين»، تونس، جامعة الدول العربية، 1425ق، چاپ اول.
- عبدالوهاب، حسن حسنى، «العمر في المصنفات و المؤلفين التونسيين»، بیروت، دارالغرب الإسلامي، 1990م، چاپ اول.