تتمة الإبانة عن أحكام فروع الديانة
تتمة الإبانة عن أحكام فروع الديانة، از آثار متکلم، اصولی و فقیه شافعی و مدرّس مدرسه نظامیه بغداد در قرن پنجم هجری قمری، ابوسعد عبدالرحمن بن محمد مأمون بن علی بن ابراهیم نیشابوری، مشهور به متولی و ملقّب به «شیخالشافعیه»، «شرفالائمّه»، «جمالالدین» و «شیخالاسلام» (426-478ق)، است که برخی از احکام شرعی باب رهن و «تفلیس» (ممنوع کردن ورشکسته از تصرّف در اموال خودش) را بر اساس مذهب فقهی خودش تبیین میکند. پژوهشگر معاصر خانم مها غزای عبدالله براق عتیبی، با اشراف و راهنمایی علمی بانو حیات محمد علی خفاجی، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمهای ارزشمند نوشته و شخصیت و آثار نویسنده را شناسانده و همچنین روش، اصطلاحات و منابع نویسنده در اثر حاضر و ویژگیهای نسخههای خطی را بهخوبی معرفی کرده و تعلیقاتی بر آن افزوده است.
| تتمة الإبانة عن أحکام فروع الديانة للإمام عبدالرحمن بن مأمون المتولي المتوفي سنة (478ھ) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عتیبی، مها غزای عبدالله براق (نويسنده) خفاجي، حیاة محمد علي (سایر) |
| عنوانهای دیگر | من أول کتاب الرهن إلى آخر کتاب التفليس ** دراسة و تحقیق |
| ناشر | جمهورية العراق. ديوان الوقف السني. دائرة البحوث و الدراسات |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1428ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- مها غزای عبدالله براق عتیبی، با تأکید بر آنکه اثر حاضر تکملهای بر کتاب الإبانة في فقه الشافعي (تألیف فورانی)، است، میافزاید: الإبانة که حاوی حدود 4000 مسئله اختلافی است، از منابع مهمّ در کتابخانه شافعیان و مرجع اصیلی برای شناخت قول و وجه و طریق راجح در فقه شافعی شمرده میشود و فورانی از اولین کسانی است که بین روش خراسانی و عراقی در تصنیف جمع کرده و از قدیمیترین دانشورانی است که مسائل مذهب شافعی را تهذیب و تنظیم کرده است[۱].
- بانوی محقق بعد از توضیحاتی یادآور شده است: «تتمة الإبانة»، کتاب مستقلی است و شرح یا تلخیصِ «ابانه» نیست، ولی به همان ترتیب است و متولی فروعی را که استادش فورانی نیاورده، تتمیم کرده و همچنین تعلیلها، وجهها و ادلهای را که او ذکر نکرده، تکمیل نموده و نیز فروع و مسائلی بر آن افزوده است. در اثر حاضر، متن ابانه را در بالای هر صفحه و «تتمة الإبانة» را در پایین آن قرار دادهام[۲].
ساختار و محتوا
- در این اثر، تعداد 488 مسئله و فرع فقهی بر اساس فقه مذهب شافعی در دو باب «رهن» و «تفلیس» بهترتیب ذیل مطرح شده است:
- رهن (شامل 9 باب و مسئلهها و فرعهای فقهی 1 تا 335).
- تفلیس (شامل 4 باب و مسئلهها و فرعهای فقهی 336 تا 488).
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.