جواد، مصطفی

    از ویکی‌نور
    مصطفی جواد
    NUR04666.jpg
    نام کاملمصطفی جواد
    نام پدرجواد
    ولادت1904م
    محل تولدبغداد، عراق
    رحلت17 دسامبر 1969م

    مصطفی جواد (1321-1388ق)، شاعر، نویسنده، محقق، مصحح، تاریخ‌دان، زبان‌شناس عراقی

    ولادت

    مصطفی بن جواد بن مصطفی بن ابراهیم بیاتی در سال 1904م در منطقه القشلة بغداد از پدر و مادری از طایفه ترکمن به دنیا آمد.[۱] نسب به خاندانی از غلات ساکن «قره تپه» می‌رسانید.[۲] نیای پدرش، ابراهیم، یا نیای خودش، مصطفی، از غالیگری دست برداشته، مذهب شیعه امامی اختیار کرده و از «قره تپه» کرکوک به بغداد کوچیده بود.

    پدرش، استاد جواد خیاط، از خیاطان نامور و بلندآوازه بغداد بود که دچار نابینایی شد و این پسر، مصطفی، در این روزگار دستگیر و مددکار وی گردید تا بتواند از جایی به جای دیگر برود.[۳]

    از سنین کودکی به با پدرش به مجالس سوگواری امام حسین(ع) شرکت می‌کرد، در این مجالس او با بسیاری از اشعار و مراثی در سوگ اهل بیت(ع) آشنا شد و بسیاری از آن اشعار را حفظ می‌کرد. همین عامل سبب گرایش او به شعر و ادب و شکوفایی اشعارش گردید. بعدها از خود او نقل کردند شمار اشعاری که حفظ کرده بود، کمتر از بیست و پنج هزار بیت نیست.


    تحصیلات

    مصطفی پس از درگذشت پدر، مدتی را به اشتغال گذراند تا به مدد یکی از خویشانش به مدرسۀ جعفریۀ بغداد راه یافت و در آنجا به حفظ بیشتر متون ادبی و شعری و نیز آموختن زبان بیگانه تشویق شد.

    عاقبت به دارالمعلمین راەیافت و در آنجا آشنایی و دلبستگی افزونتری بە ادبیات عربی، و تاریخ سرزمین‌های عربی زبان -به ویژه عراق- یافت.

    گفته‌اند دو چیر مایه تعمیق و توسعۀ گرایشهای ادب آموزانه و تاریخ پژوهانۀ وی گردید: یکی ارتباط با پدر أنستاس کرملی(١٨۴۶-١٩۴٧م) کە ادیب و تاریخدانی برجسته بود. دیگر، حضور درپاريس وارتباط با علّامه محمّد قزوینی.

    مصطفی جواد پس از خروج از دارالمعلمین، چندی به آموزگاری پرداخت. سیس در قاهره زبان فرانسه آموخت و آنگاه راهی دانشگاه سوربون در پاریس شد.

    در پاریس با علامة قزوینی آشنایی ومراوده یافت. مصطفی جواد از قزوینی بسیار آموخت؛ او هم به این فاضل جوان اعتقاد و علاقه پیدا کرد. مصطفی جواد در پاريس بسيار صرفه جویانه زیست و تا می‌توانست از وقت و درآمدش در راه عكسبردارى و استنساخ نسخ خطی ارزشمند بهره برد. زمانی که از پاریس با درجۀ دکتری باز می‌گشت، انبوهی عکس و رونوشت نسخەهای خطی را به همراه آورد.

    وفات

    سرانجام در 17 دسامبر 1969م در بغداد درگذشت.

    آثار

    [۴]



    پانويس

    1. ر.ک: یوسف العلی، حارس اللغة
    2. ر.ک: پایگاه العتبة الحسینیة المقدسة
    3. ر.ک: شادان، جبرییل، ص85
    4. ر.ک: -----


    منابع مقاله

    1. شادان، جبرییل، آشنایی با مصححان و محققان: دکتر مصطفی جواد، پیشینه پژوه واژه اندیش، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله آینه میراث تابستان 1380 - شماره 13 ISC (‎3 صفحه - از 85 تا 87)
    2. یوسف العلی، حارس اللغة، مصطفى جواد.. عالم عراقي درس العربية للملك وصحح الخطأ لرئيس الوزراء
    3. پایگاه العتبة الحسینیة المقدسة

    وابسته‌ها

    الجامع الكبير في صناعة المنظوم من الكلام و المنثور

    المختصر المحتاج إليه من تاريخ الحافظ أبي عبد الله محمد بن سعيد بن محمد بن الدبيثي

    نساء الخلفاء

    الجامع المختصر في عنوان التواريخ و عيون السير

    تلخیص مجمع الآداب في معجم الألقاب

    الحوادث الجامعة و التجا‌رب‌ النا‌فعة فی‌ الما‌ئة السا‌بعة

    الإكمال في رفع الإرتياب عن المؤتلف و المختلف في الأسماء و الكنى و الأنساب

    الفتوة

    تكملة إكمال الإكمال في الأنساب و الأسماء و الألقاب

    مختصر التاريخ: من‌ اول‌ الزما‌ن‌ الی‌ منتهی‌ دولة‌ بنی‌ العبا‌س‌

    التمام في تفسير أشعار هذيل مما أغفله أبو سعيد السکري

    الإملاء الفرید: يتضمن أشهر قواعد الإملاء مقزونة بتطبیقات وافیة ...

    تحقیق الأماني لطلاب الأمالي: تحقیق الأماني لطلاب الأمالي

    رحلة أبي طالب خان إلی العراق و أُوروبة

    الإستدراك على کتاب قل و لا تقل: مباحث لغویة فیها استدراک علی کتاب «قل و لا تقل» الذي ألفه العلامة الدکتور مصطفی جواد

    مختصر التاریخ

    بغداد بأقلام رحالة

    الربط الصوفية البغدادية و أثرها في الثقافة الإسلامية

    قل و لاتقل

    المباحث اللغویة في العراق: محاضرات . ألقاها

    في التراث العربي؛ التا‌ریخ‌ - الخطط - الأدب‌ - اللغة - التراث‌ الشعبي‌ - النقد

    مشهد الكاظمين علیهما السلام

    شناخت‌نامه ابوجعفر النقیب: زندگانی، آرا و اندیشه‌ها

    ابو جعفر النقيب

    سيدات البلاط العباسي

    دراسات في فلسفة النحو و الصرف و اللغة و الرسم: ورد علی رووف جمال الدین مولف مناقشات مع الدکتور مصطفی جواد

    رحلة مدام دیولافوا من المحمرة إلی البصرة و بغداد

    الدیوان

    المدرسة المستنصرية: أول جامعة في العالمين العربي و الاسلامي

    رحلة نیبور الکاملة إلی العراق