ترجمه اسفار
| ترجمه اسفار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (نویسنده) خواجوی، محمد (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | الحکمه المتعاليه في الاسفار الاربعه. فارسی |
| ناشر | مولي |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1384-1383ش. |
| چاپ | جلد ششم تا نهم چاپ دوم لد يکم تا سوم چاپ سوم |
| موضوع | فلسفه اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14 حکمت متعاليه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | 1383 / 1084 BBR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ترجمه اسفار، ترجمه فارسی اسفار اربعه ملاصدرا، به قلم محمد خواجوی (معاصر) در حکمت متعالیه است.
این اثر را انتشارات مولی به چاپ رسانده است.
مترجم درباره این کتاب چنین توضیح داده است: «همان طور که در مقدمه «رساله سه اصل» حکیم الهی و فیلسوف ربانی، صدرالمتألهین شیرازی - قدس‌الله سره القدوسي - به اطلاع خوانندگان و پژوهندگان علم فلسفه اعلا رساندیم، کتاب اسفار آن حکیم بحمدالله و المنة با تأییدات الهی به میزان ترجمه آمد و همان گونه که معمول روش ما بود از محدوده متن، پا بیرون نگذارد و اگر توضیح بود در بین الهلالین برای خوانندگان گفته آمد.
متن کتاب همان گونه که مطلعید بسیار معضل و دشوار است و در این سفر نظر مؤلف بیشتر معطوف بر اثبات مواضع و نظریات فلسفی خود و ابطال موارد مخالفان نظر خویش است و تقریبا تمامی این سفر، یعنی مراحل ده‌گانه آن گفتگو و جدل با صاحب‌نظران پیشین، اعم از حکما و متکلمان عام و خاص بوده و در نتیجه یک نوع خشکی و جمودی اضطراری برعکس سفر سوم و چهارم که مطالب الهیات به معنی اخص و معارف ربوبی است، بر آن طاری شده که امکان دارد برای مطالعه‌کنندگان - نه مدارسه‌کنندگان – به‌ویژه در بخش مواد ثلاث وجوب و امکان و امتناع، کمی خستگی‌آور باشد، ولی باید تحمل کنند تا به شیوه حکیم و روش ما در این ترجمه عادت نمایند و خوپذیر گردند.
ما این کتاب عظیم را به عنایات الهی در محدوده متن، ترجمه کرده‌ایم و اگر برخی از موارد ترجمه آن مطلوب بعضی نگردد، علتش نخست پیچیدگی و خشک بودن مطلب است و دیگر آنکه در این دریای عظیم از قریب به هزار دانشمند و صاحب تصنیف چه با نام و چه بی‌نام نقل مطلب شده و سپس به جرح و تعدیل آن پرداخته شده است و مسلّم است که هریک از صاحبان رسایل، نگارش و قلمی خاص خود و سبکی منسوب به خویش دارد که دیگری ندارد؛ برخی در اوج فصاحت و بعضی دیگر متوسط و دسته‌ای در نهایت تعقید، سخن می‌گویند.
از طرفی این کتاب، مانند کتاب «فتوحات» و «مفاتيح الغيب» و دیگر کتب فلسفی و عرفانی نیست که یک انشا و یک نویسنده داشته باشد، بلکه از هر نویسنده و دانشمند و هر فیلسوفی با اقلام گوناگون و منشآت جورواجور همراه با مطالب دقیق و ظریف فلسفی که کوچک‌ترین غفلتی اصل ترجمه و مبنای مفهوم آن را در هم می‌ریزد، در آن بعینه نقل مطلب شده که فاصله قرون نویسندگان از هشت قرن متجاوز است. ازاین‌روی ترجمه چنین کتابی بس‌دشوار و عظیم بوده و فی‌المثل گام گذاردن در نیزار شیر است؛ به‌ویژه نوشتجات فیلسوف بزرگ ابن سینا در کتاب شفا که ترجمه‌اش نَفَس را به شماره و جان را به ناله می‌اندازد و آگاهان این فن و مدارسه‌کنندگان کتاب شفا به این اعضال واقف و از این عویصه آگاهند؛ درحالی‌که انشای کتاب اشاراتش چنین اغلاقی را نداشته و در ردیف دیگر کتب فلسفی می‌باشد.
بنابر این مقدمات، اگر خواننده گرامی در ترجمه برخی از مقالات، به‌ویژه مقالات کتاب شفا به چنین پیچیدگی و دشواری برخورد نمود، حمل بر مسامحه و سهل‌انگاری مترجم نفرموده و زحمت مراجعه و مقابله را به خویش بدهد و آنگاه خواهد دانست که: جان کنده‌ام تا تو جان پروری.
در بخش حواشی اسفار نیز باید گفته شود: ما خود را مانند متن، مقید به ترجمه تمام حواشی اسفار ننمودیم؛ زیرا هم مفصل و زائد بر متن می‌گشت و هم به علت وجود مطالب خشک منطقی و جدل‌های فلسفی، ممکن بود موجب خستگی و سآمت خواننده را فراهم آورد، لذا همانند حواشی ترجمه کتاب «مصباح الأنس»، آنچه را که ممتّع و موجب ترویح بیشتر روح و مثمر ثمری جز نزاع و گفتگو بود در پانویس‌ها به ترجمه آوردیم؛ چون مصنف به‌طور مستوفی این کار را در متن کرده و به اتمام رسانیده است؛ بااین‌همه ترجمه حواشی از انبوهی خاص خود برخوردار است و حاشیه هر محشی را با نامش در پانویس‌ها ثبت کردیم؛ برخی از توضیحات و شرح اصطلاحات نیز بود که به سبب مفصل بودن، نمی‌شد آن را بین الهلالین و در متن آورد، لذا در زیر صفحه آورده و با رمز «م - مترجم» بدان اشاره کرده‌ایم.
اکنون که این مقدمه را می‌نگارم، بحمدالله ترجمه ده مرحله از مراحل سفر اول اسفار به پایان رسیده و در نظر است که این سفر نسبت به کمی و زیادی حجم مطالب در ده مرحله و یا کمتر انتشار یابد، ولی مسلما از یک مرحله کمتر انتشار نخواهد یافت و همین‌طور در سفرهای دیگر که شامل مواقف و ابواب و فنون خواهد بود، إن‌شاءالله همین‌طور عمل خواهد شد.
این نکته را به خوانندگان گرامی تذکر می‌دهم که: روانی ترجمه، همچون کتاب مصباح الأنس و إعجاز البيان قونوی، خواننده را از فهم معنی غافل نسازد؛ چنان‌که روانی بیان صدرالمتألهین اکثر خوانندگان کتاب‌هایش را از فهم مغز مطالبش بازمی‌دارد»[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه ده - سیزده
منابع مقاله
مقدمه مترجم.