ابن حریوه، محمد بن صالح
ابن حُرَیوه محمد بن صالح بن هادی سماوی (د 1241ق/ 1826م)، عالم زیدی یمنى.
حریوه لقب پدر وی بود. او در صنعاء پرورش یافت و بر علوم مختلف از ادبیات، علوم عقلى و اصول فقه اطلاع یافت. وی در فلسفه نظرات خاصى داشت. از جمله اینكه منشأ مشاجرات در مسائل عقلى را لفظى مىدانست و بر آن بود كه مسائل منطق بدیهى است. وی از تفكر مشّائى به حكمت اشراق گرایش یافت و به وحدت وجود قائل بود. او به جهت همین نظرات خاص فلسفى و نیز به سبب خردهگیری بر برخى از صحابه، مورد سرزنش معاصران قرار گرفت. ابن حریوه در منازعهای كه بین یك فرنگى خاطى و یك فقیه یمنى در بندر مُخا رخ داد و منجر به دستگیری فقیه یمنى گردید، سلطان عبدالله بن احمد المهدی را به سهلانگاری در دین نكوهید، به همین جهت وی مجازات و زندانى شد و سپس به جزیره كمران تبعید گردید.
وفات
پس از چندی به بندر حدیده منتقل شد و در آنجا به فتوای برخى از علما به قتل رسید (1241ق) و جسد او را بر دار كردند.
آثار
ابن حریوه آثار متعددی دارد كه نسخههایى از آنها در دست است. از جمله آنهاست:
1. توزیعالعقال في علمالرجال؛
2. رسالة حول الاختلاف بین الصحابة و مایتعلّق بذلك؛
3. السؤال الوارد من علماء الحرم المحرّم و الجواب علیه حول آیات الصفات؛
4. سؤال و جواب حول انحطاط العلم في آخرالزمان؛
5. الغطمطم الزخّار المطهر لحدائقالأزهار كه در رد كتاب السیل الجرّار نوشته است؛
6. القول الطیب و العمل الصالح كه ظاهراً همان تألیف شماره 3 است؛
7. منتهىالإلمام في أحادیثالأحكام كه نسخه آن در كتابخانه عز شرقى در صنعا موجود است.
آثار منسوب
آثار دیگری نیز به او منسوب است همچون اختصار طبقاتالزیدیة و شرح تجریدالاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسى كه تا انتهای بحث وجود و عدم در آن آمده است.[۱]
پانویس
- ↑ بخش علوم قرآنى و حدیث، ج3، ص343
منابع مقاله
بخش علوم قرآنى و حدیث، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.