شیعه‌شناخت

شیعه‌شناخت (تاریخ، عقائد، احکام، آداب و علوم)، از آثار مرجع دینی، آیت‌الله جعفر سبحانی و جمعی از محققان، (از مجموعه آثار «کنگره بین‌المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی») است و چگونگی پیدایش، رویش و گسترش تشیع را تبیین می‌کند و اندیشه‌های اعتقادی، فقهی و اخلاقی آنان را می‌شناساند و تأثیرشان را در توسعه و تعمیق دانش‌های اسلامی نشان می‌دهد.

شیعه شناخت (تاریخ، عقائد، احکام، آداب و علوم)
پدیدآوران	سبحانی تبریزی، جعفر (نويسنده) جمعی از محققین (نويسنده) مکارم شیرازی، ناصر (اشراف)
ناشر	انتشارات امام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1397ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-533-256-1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP۲۱۱/۵/ع۸ش۹
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• دبیر علمی کنگره مذکور، محمدعلی رضایی اصفهانی نوشته است: در طول تاریخ شیعه، برخی عالمان بزرگ کوشیدند تا این شخصیت‌ها و آثار را به جهانیان معرفی کنند؛ ازاین‌رو کتاب‌های ارزنده‌ای مانند الذريعة و تأسيس الشيعة و أعيان الشيعة نگاشته شد. در عصر حاضر نیز مرجع عالی‌قدر جهان شیعه، آیت‌الله مکارم شیرازی تصمیم گرفته‌اند که با برپایی «کنگره بین‌المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی»، این امر مهم را سامانی جدید دهند و آثاری کامل‌تر و نوآمد در این زمینه عرضه کنند.

ساختار و محتوا

این اثر، در 3 بخش به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:

1. نقش شیعه در علوم و تمدن اسلامی (شامل نقش شیعه در ساخت تمدّن اسلامی و شکوفایی علوم نحو، صرف، لغت، عروض، شعر، تفسیر، علم حدیث، فقه، اصول فقه، سیره و مغازی‌نگاری، علم رجال، علوم عقلی و علوم طبیعی و نقش شیعه در تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز علمی).
2. اجماعیات اعتقادات شیعه (شامل عقاید مورد اتّفاق امامیّه در زمینه توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد).
3. شیعه‌شناسی (6 فصل، شامل: تاریخ شیعه، منابع و مبانی تفکر شیعه، اندیشه و تفکر اعتقادی شیعه، فقه شیعه، اخلاق در تفکر شیعه و آداب و رسوم شیعه).

نمونه مباحث

• اسلام، دین علم و معرفت است. این دین به استنادِ تشویقش بر خواندن و نوشتن و تدبر در ظواهر هستی و نمودهای طبیعت، انسان را از پستی جهل و بی‌سوادی به بالاترین سطوح دانش و کمال به جلو رانده است. اسلام، تقلید در انتخاب عقیده را ردّ کرده و حیاتی سرشار از اندیشه و فرهنگ را برای انسان خواسته است.
• ما معتقدیم خداوند متعال، مردم را پس از مرگ، در روزی که به بندگانش وعده داده است، آنها را در یک خلقت جدید، برمی‌انگیزاند و ثواب اطاعت‌کنندگان و عذاب معصیت‌کنندگان را می‌دهد.
• هیچ اختلافی میان امّت اسلامی در این مطلب وجود ندارد که پیامبر اکرم(ص) شفاعت مورد پذیرشی در روز قیامت دارند. شفاعت ایشان هم در ساقط کردن عذاب انسان گنهکار است. ساقط شدن عذاب، هنگام پذیرش شفاعت از جانب خداوند متعال، ناشی از فضل الهی است، نه اینکه امر واجبی برعهده خداوند متعال بوده باشد.
• در نگاه شیعه همه مسلمانان محب اهل‌بیت(ع) بوده و در آثار متعدد خود این را به اثبات رسانده‌اند و به همین علت یکی از مسائل اشتراکی میان همه مذاهب اسلامی، محبت اهل‌بیت(ع) است، اما اگر فردی در محبت اهل‌بیت(ع) غلو کند یا بغض اهل‌بیت(ع) را اظهار نماید، از نظر علمای شیعه، کافر و از اسلام خارج است.
• تقیه در مقابل «نفاق»، که به معنی تظاهر به حق و مخفی کردن باطل است، قرار می‌گیرد؛ چراکه منافق کسی است که در باطن به مبانی اسلام اعتقاد ندارد، یا در آن تردید دارد و متزلزل است، ولی میان مسلمین اظهار اسلام می‌کند، اما تقیه در موردی است که فرد باایمان، عقیده خود را برای حفظ جان و مال و ناموس خود، از گروه متعصّب کتمان کند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.