مدار الأفاضل
| مدار الأفاضل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فیضی سرهندی، ال‍ل‍ه‌داد (نویسنده) باقر، محمد (مصحح) |
| ناشر | دانشگاه پنجاب |
| مکان نشر | پاکستان - لاهور |
| سال نشر | 1337ش. |
| چاپ | چاپ صفر |
| موضوع | فارسی - واژه نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | |
مدار الافاضل نوشته الله داد فیضی سرهندی (زنده در 1010ق) از علمای ادبیات لغت شعر و متخلص به فیضی است. [۱] این اثر لغت‌نامه‌ای است در لغات عربی، فارسی و ترکی و با تحقیق و اهتمام محمد باقر منتشر شده است.
نویسنده انگیزه خود از تدوین این اثر که در سال یکهزار و یک هجری قمری پایان یافته است را رفع نیاز طلاب به یک لغت‌نامه کامل به زبان فارسی و به درخواست برخی از دوستانش دانسته است. مصادر لغت فارسی و عربی از جمله الصراح من الصحاح نوشته جمال قرشی، مهذب الاسماء قاضی افرنجی؛ تاج المصادر ابو جعفر بیهقی، تاج الاسامی زمخشری، نصاب الصبیان فارابی، ادات الفضلاء بدر محمد، شرفنامه ابراهیمی ابراهیم قوام، تحفة السعاده اسکندری ضیاء الدین محمد، مؤید الفضلاء محمد دهلوی، قنیة الفتیان شیخ صدرالدین و برخی دیگر از مصادر لغت مورد استفاده نویسنده در تدوین کتاب بوده است. [۲]
مطالب کتاب در بیست و هشت باب تنظیم شده و هر بابی از آن به یکی از حروف الفبا اختصاص یافته است. نویسنده لغات را به ترتیب الفبا و با ترجمه بحرف اول و آخر هر واژه‌ای گردآورده است. به علاوه لغات عربی نیز به همان کیفیت و ترتیب قبل از لغات فارسی و لغات ترکی پس از کلمات فارسی جمع آوری نموده است. از آنجایی که این ترتیب موجب دشواری در استفاده از کتاب می‌گردید محقق ترتیب مزبور را بهم زده و کتاب را مطابق با اصول جدید لغت‌نامه تنظیم نموده است. هرچند که با این کار ترتیب کلمات فارسی، عربی و ترکی به هم خورده اما نظم الفبایی همچنان باقی مانده است. از آنجایی که ترتیب واژگانی که با حروف فارسی(پ-چ-ژ-گ) شروع شده در اصل کتاب مراعات نگردیده محقق آن‌ها را براساس الفبا تنظیم نموده است. کلمات میان علامت ] [توسط نویسنده به کتاب افزوده شده است. [۳]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن.
- حسنى، عبد الحى بن فخر الدين. نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر. ج5، ص: 83. حیدرآباد. مطبعة مجلس دائرةالمعارف العثمانية. 1382ق. چاپ دوم.