ادبیات ایران در دوره‌ی قاجار (نثر)
| ادبیات ایران در دوره‌ی قاجار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | واحد دوست، مهوش (نویسنده) |
| ناشر | نشر سروش |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| شابک | 978-964-12-1172-3 |
| کد کنگره | |
ادبیات ایران در دوره‌ی قاجار تألیف مهوش واحد دوست؛ آثار ادبی بخشی از فرهنگ یک ملت است که بیشتر مولود اوضاع اجتماعی و سیاسی هر دوره‌ای است. ادبیات دوره ی قاجار نیز پیوندی تنگاتنگ با پدیده ی تاریخ این دوره دارد. از این رو در این کتاب رخدادهای تاریخی این عصر به طور اجمال مورد بحث قرار گرفته است.
ساختار
کتاب در سه بخش و در بیست فصل به نگارش درآمده است.
بخش اول: اوضاع اجتماعی و سیاسی در دوره ی قاجار
فصل یک: اوضاع سیاسی ایران و جهان در دوره ی قاجار
فصل دو: دوره ی قاجاریه
بخش دوم: ادبیات ایران در دوره ی قاجار؛ نثر
فصل سه: نثر و انواع آن
فصل چهار: روند نثر فارسی در دوره ی قاجار
فصل پنج: مدرسه ی دارالفنون و نقش آن در تحول نثر فارسی
فصل شش: انقلاب مشروطه و تدثیر آن در نثر فارسی
بخش سوم: انواع نثر در دوره ی قاجار
فصل هفت:عهدنامه‌ها و قراردادها
فصل هشت: منشورها و فرمان ها
فصل نه: نامه نگاری
فصل ده: مقامه و منشآت نویسی
فصل یازده: روزنامه نویسی
فصل دوازده: طنزنویسی و روزنامه‌های طنزنویس
فصل سیزده: سفرنامه نویسی
فصل چهارده: خاطره و روزنامه ی خاطرات نویسی
فصل پانزده: داستان نویسی
فصل شانزده: نمایشنامه نویسی
فصل هفده: فن ترجمه
فصل هجده: رساله نویسی
فصل نوزده: تذکره نویسی
فصل بیست: تاریخ و جغرافیانویسی
گزارش کتاب
بیش از دو سده از روی کار آمدن دولت قاجار در ایران گذشته است، ولی هنوز در کتب و مطالعات مربوط به تاریخ ادبیات ایران، ادبیات دوره ی قاجار، بخشی از ادبیات دوره ی معاصر ایران شمرده می‌شود. به نظر نگارنده، زمان آن فرا رسیده است که ادبیات دوره ی قاجار در مطالعات تاریخ ادبی ایران بخش جداگانه‌ای به شمار آید؛ زیرا تدریس ادبیات دوره ی معاصر ایران (نظم و نثر) در دانشگاه ها، در دوره ی کارشناسی، اغلب با این مشکل روبه روست که استادان و دانشجویان فرصت کافی برای پرداختن به سه مقطع ادبیات دوره ی قاجار، پهلوی، و پس از انقلاب اسلامی را در چهار واحد درسی نظم و نثر ندارند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که در سرفصل دروس دوره‌های تخصصی ارشد و دکترای گرایش ادبیات معاصر، سه مقطع ادبیات قاجار، پهلوی و پس از انقلاب اسلامی به طور جداگانه منظور شود. با رویکرد به موارد فوق، انگیزه ی نگارش این کتاب فراهم آمد. در این کتاب رخدادهای تاریخی دوره ی قاجار به عنوان یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخی جامعه ی ایران به طور اجمال مورد بحث قرار گرفته است. تحولات ادبی (شعر و نثر) دوره ی قاجار معلول تغییرات و تحولات اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران است که آن نیز برآیند اوضاع سیاسی و اجتماعی جهان در این دوره است. دوران سلطنت هفت پادشاهی که طی این یک سده و نیم از حکومت قاجار بر تخت سلطنتی ایران تکیه زدند، مقطعی جدید در حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی کشور ما بود. در ارتباط با روند نثر دوره ی قاجار، به عنوان مقدمه، عوامل و شرایط دگرگونی نثر فارسی در این دوره بررسی می‌شود؛ سپس در طی فصل های مختلف، محققان و پژوهشگران محترم می‌توانند از کمیت و کیفیت فرایند آثار نثری دوره ی قاجار آگاهی یابند. پیش از بررسی آثار و گونه‌های نثر، مقدمه‌ای کوتاه در تعریف و توضیح گونه ی نثر مورد نظر مانند طنز، نمایشنامه و دیگر انواع نثر ذکر می‌شود. از آن جایی که هدف از این کتاب معرفی آثار نثری و نویسندگان دوره ی قاجار است شاهد مثال ها و نمونه ی نثرهایی از آثار به جا مانده از نویسندگان و رجال این دوره بیان می‌شود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران