واعظ هروی، عطاالله بن حسام
| واعظ هروی، عطا الله بن حسام | |
|---|---|
 | |
عطاءالله بن حسام واعظ هروی، از نویسندگان قرن دهم/دوازدهم هجری و نویسنده کتاب «مختارنامه» (مختار بن ابوعبیده ثقفی) است.
ابهام در سده حیات
ملاّ عطاءاللّه، از فضلای قرن دوازدهم هجری است و مرحوم شیخ آقابزرگ طهرانی در کتاب «کشکول» درباره او گوید: «برخی از تملکات او را بر تعدادی از کتاب‌های علمی در اصفهان دیده‌ام که تاریخ تملک سال 1124ق، بوده است».
سپس می‌افزاید: «شاید وی مولی عطاءاللّه بن حسان واعظ هروی، صاحب «مختارنامه» که به نام محمّد شاه هندی که در سال 1160ق از دنیا رفته است، باشد»[۱].
در مقابل متن فوق (که واعظ هروی از علمای قرن دوازدهم دانسته شده)، در مقدمه «مختارنامه»، از اواخر قرن دهم سخن رفته است: «مختار نامه» یا انتقام عبرت‌آموز، از مباشران حادثه نینوا، تألیف واعظ هروی است که در اواخر قرن دهم، مقارن با دوران سلطنت شاه طهماسب اول صفوی، یعنی سال‌های آخر پادشاهی پنجاه‌وچهارساله وی اتمام پذیرفته است[۲].
هروی در ابتدای کتاب، به بخشی از زندگانی خود و ارادتش به اهل‌بیت(ع) سخن گفته است: «و بعد چنین گوید: اضعف عبادالله الملک الحافظ عطاء بن حسام الواعظ، چون حیات زندگانی این منزوی از عنفوان جوانی تا موقعی که سنین عمر از پنجاه تجاوز نموده و مشرف حدود شصت گردیده، همیشه اوقات، بیان مناقب ائمه اطهار و مدایح عترت سید ابرار را بلبل‌صفت می‌سرودم و این عطیه از عطایای قادر متعال به این جان‌نثار موهبت عظیمی بوده است... و همه‌ساله در بلده هرات - صانها الله عن الآفات - عشر اول ماه محرم که موسم غم و اندوه بنی‌آدم و بلکه فرشتگان و پیغمبران معظم است، به تعزیه‌داری خامس آل‌عبا حضرت سیدالشهدا(ع) مشغول بود... تا به خاطر افتاد که شرحی از احادیث مختار که باعث نابود کردن قتله سید ابرار بود، به طبع برسانم تا دل شیعیان قدری آرام گیرد؛ لذا مشغول تألیف کتاب «مختارنامه» شدم»[۳].
آثار
مختار بن ابوعبیده ثقفی.
پانویس
منابع مقاله
- مهدوی، سید مصلح‌الدین، «اعلام اصفهان»، با تصحیح، تحقیق و اضافات غلامرضا نصراللهی، سازمان فرهنگی - تفریحی شهرداری اصفهان: مرکز اصفهان‌شناسی و خانه ملل، 1385.
- نصیری‌فر، حبیب‌الله، مقدمه کتاب «مختار بن ابوعبیده ثقفی»، تألیف عطاء بن حسام الواعظ، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول، 1384.