سیر تدوین و تطور صحابه نگاری

سیر تدوین و تطور صحابه نگاری
پدیدآوران	هدایت پناه، محمدرضا (نویسنده)
ناشر	پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۸
شابک	‎9-509-195-600-978
کد کنگره	‏

سیر تدوین و تطور صحابه نگاری تألیف محمدرضا هدایت پناه؛ نوشتار حاضر ضمن اشارت به سیر تدوین و تطور این دانش و مجموعه ی صحابه نگاری ها و صحابه نگاران، به نقش شیعه و اهل سنت در تحولات ساختاری و محتوایی و بیان مزایا و نواقص صحابه نگاری ها پرداخته است.

ساختار

عناوین این بخش ها که هر کدام از آنها حاوی چند فصل نیز می باشد به این قرار است:

بخش اول: کلیات: تبیین و ساختار؛ تعاریف و نگرش ها

بخش دوم: سیر تدوین صحابه نگاری

بخش سوم: آشنایی با صحابه نگاران(آمار و گونه شناسی، شناخت و شرح حال)

بخش چهارم: صحابه نگاری های مفقود (روش ها و بینش ها)

بخش پنجم: مکاتب صحابه نگاری

بخش ششم: علل و عوامل ازدیاد صحابه

گزارش محتوا

مسلمانان در سده ی نخست هجری به دلایل گوناگونی، به سیره ی نبوی توجه کردند و دانش سیره نگاری را بنیاد گذاردند، اما بر اثر ارتباط صحابه با پیامبر (ص)،توجه به این طبقه بسی مهم شد و به فهرست نویسی درباره ی صحابه انجامید و زمینه ای برای پیدایی دانشی مستقل به نام «صحابه نگاری» فراهم شد. شیعه در پیدایش و دگرگونی این دانش بسیار تأثیر گذار است؛ چنان که بر پایه ی منابع کهن تاریخی می توان شیعه را بنیاد گذار آن برشمرد. طبق بررسی های به عمل آمده می توان پذیرفت، نوشته های صحابه نگاران شیعی در صحابه نگاری های پسین اهل سنت نیز تأثیرگذار بوده است. بنا بر آنچه گفته شد می توان دریافت که صحابه نگاری قدمتی برابر با سیره نگاری دارد که به فهرست و شرح حال و مسائل مربوط به یاران پیامبر صل الله علیه و آله می پردازد. صحابه نگاری به دلیل موضوع چالش برانگیز آن از زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی برخوردار است و از همین رو طی ده قرن، تطورات بسیاری به خود دیده و از جهت ساختاری و محتوایی دستخوش تغییرات و تحولات فراوانی شده است.

نوشتار حاضر ضمن اشارت به سیر تدوین و تطور این دانش و مجموعه ی صحابه نگاری ها و صحابه نگاران، به نقش شیعه و اهل سنت در تحولات ساختاری و محتوایی و بیان مزایا و نواقص صحابه نگاری ها پرداخته است. این اثر در شش بخش کلی، مباحث مذکور را مورد بررسی قرار داده است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران