سیمای زن در مثنوی معنوی
| سیمای زن در مثنوی معنوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | برهانی، محمد (نویسنده) گودرزی، غلامرضا (ویراستار) |
| ناشر | انتشارات نسل نواندیش |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1387 |
| چاپ | اول |
| موضوع | شخصیت ها - زنان مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ ق,قرن ۷ ق - تا‌ریخ و نقد شعر فا‌رسی,زنان در ادبیا‌ت |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۷/ز۹ب۴ |
سیمای زن در مثنوی معنوی اثر محمد برهانی، این کتاب، شامل مقدمه و ۲۱ عنوان است و در ذیل هر عنوان فشردۀ یک جلسهُ سخنرانی یا درس می‌باشد که در مجموع حکایت‌های زنان در مثنوی را با توجه به دیدگاه واقعی مولانا در مثنوی و بر اساس آیات و قصص قرآن مورد شرح و تفسیر قرار می‌دهد. مؤلف می‌گوید در میان عارفان، دیدگاه‌ها نسبت به زن، بسیار متفاوتند و این تفاوت‌ها در مثنوی هم انعکاس یافته است. مولانا از یک‌سو، زن را نماد نفس حیوانی قلمداد کرده و از سوی دیگر، او را مظهر خالقیت و پرتو آیات الهی و برتر از مرد می‌شمارد که نمونه‌هایی از هر دو مورد در مثنوی و دیگر آثار او دیده می‌شود. اما مولوی پژوهان بر این باورند که مورد اول، باورهای عامیانه و مردم معاصر مولانا بوده و دید گاه دوم، در حقیقت مطابق با نظر واقعی مولاناست و از این جهت بیشتر توجه خود را به این قسمت متمرکز کرده‌اند. کتاب حاضر نیز با رویکرد دوم (دیدگاه دوم) وارد تحقیق شده و از خلال حکایت‌ها و قصه‌های مثنوی، سیمای زن را بر اساس دیدگاه واقعی مولانا جستجو و تشریح نموده است. روش نگارنده به این صورت است که در آغاز هر قسمت، ذیل عنوانی اصل ماجرا و حکایت را به اختصار بیان می‌کند و بعد به مدد آیات، روایات و ابیات مثنوی به شرح و تفسیر موضوع می پردازد. جملات و عبارات کتاب ساده روان و خطابه‌ای است.
برخی از عناوین کتاب عبارت است از: سیری در اندیشۀ مولانا؛ زن پرتو آیات الهی در نظام آفرینش؛ کمال زن از دیدگاه مولانا؛ نقد حال ماست آن؛ حکایت شاه و کنیز؛ ماجرای اعرابی و زنش؛ سیمای همسر حضرت نوح؛ آتش عشق؛ سیمای حضرت مریم؛ حلیمه و پیامبر و...
در بحث سیری در اندیشه مولانا، افکار مولوی را پس از ملاقات با شمس که از یک زاهد با ترس به یک عارف عاشق تبدیل شد، بررسی می‌کند. در ذیل عنوان زن پرتوی آیات الهی، حضرت خدیجه، فاطمه، عایشه، رابعه عدویه، کراخاتون مادر مولانا را زنان نمونه معرفی می‌کند. در ذیل عنوان «نقد حال ما است آن»، به شرح و تفسیر فرازهایی از حکایت‌های شاه و کنیزک، مادری که شاه جهود برای مطیع کردن او، کودکش را درآتش انداخت، همسر فرعون، و لیلی و مجنون، داستان زن و مرد اعرابی می‌پرازد.
دیگر بخش‌های عمدۀ کتاب به شرح و بسط داستان‌هایی می‌پردازد که قهرمانان آن‌ها زنان هستند، مانند حکایت‌های زلیخا و یوسف، بلقیس و سلیمان، آسیه زن فرعون، مریم، حلیمه و پیامبر و... . منابع و مآخذ کتاب در پایان آن مندرج است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص226-227
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.