تیفاشی، یوسف

تیفاشی، یوسف
نام کامل	ابویعقوب یوسف بن احمد تیفاشی
لقب	ابویعقوب
نسب	تیفاشی
نام پدر	احمد
محل تولد	تیفاش از توابع قفصه، افریقا
محل زندگی	تیفاش از توابع قفصه
رحلت	زنده تا سده 7ق
فرزندان	احمد
دین	اسلام

ابویعقوب یوسف بن احمد، قاضی و کانی‌شناس.

زندگی‌نامه

ابن‌سعید مغربی در رایات المبرزین و نیز در ضمن اجازۀ تدریس المغرب برای احمد بن یوسف تیفاشی، او را «شیخ قاضی ابویعقوب» نامیده است. پس سخن مؤلفان معاصر که یوسف را قاضی قفصه گفته‌اند، می‌تواند درست باشد، به‌ویژه آنکه فرزندش احمد بن یوسف نیز بعدها قاضی این شهر شد. اما از طرفی این فرزند در روایت نهایی ازهار الافکار حکایتی از پدر خود نقل می‌کند که بر اساس آن یوسف در روزگار یعقوب‌ بن یوسف بن عبدالمؤمن موحدی(حک‍ 580-595ق)، ملقب به المنصور در زمرۀ دانشورانی بوده است که بر درگاه سلطان، به انتظار دیدار خلیفۀ موحدی بوده‌اند. سپس به فرمان سلطان، شماری از پزشکان و سنگ‌شناسان، و از جمله پدر تیفاشی، سنگ‌های بسیاری را آزمودند تا از میان آنها سنگ پادزهر حیوانی واقعی را بازشناسند. از این حکایت می‌توان دریافت که اولاً یوسف تجربیاتی در سنگ‌شناسی داشته، و ثانیاً گویا دست‌کم در آغاز حکومت المنصور از جایگاه چندان والایی در دستگاه حکومتی موحدون برخوردار نبوده است. وی به احتمال قوی تا هنگام بازگشت فرزندش از مشرق(حدود دهۀ نخست سدۀ 7ق) زنده بوده است

منابع مقاله

کرامتی، یونس، دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378