ابن باقی یزدی، مؤمن‌حسین
| ابن باقی، مومن حسین | |
|---|---|
 | |
مؤمن‌حسین بن باقی یزدی (حدود 948- 1018ق)، از شاعران پارسی‌گوی ایرانی و از شاگردان میرزا جان شیرازی.
ولادت
حسین، «حسین‌خان یا محمدحسین»، فرزند باقی، در حدود سال 948ق (بنا بر نوشته ملک شاه حسین سیستانی در تذکره «خير البيان» که سن او را به هنگام مرگ، هفتاد سال نوشته است)، در شهر یزد، دیده به دنیا گشود. پدرش در دفترخانه شاه نعمت‌الله باقی (912-971ق)، حاکم یزد، کتابدار بود[۱].
تحصیلات
وی از همان کودکی، در پی دانش‌اندوزی و کمال بود، به‌ویژه آنکه پدرش در بهترین جایگاه ممکن، یعنی کتابخانه حکومتی، رفت‌وآمد داشت. حسین در محضر بسیاری از بزرگان و دانشمندان یزد، زانوی شاگردی به زمین زد و هر آنچه باید بیاموزد، آموخت؛ چنان‌که به‌واسطه هوش خدادادی، در همان جوانی، شهره شهر گردید[۲].
اساتید
بااینکه در بیشتر منابع، نوشته‌اند در صحبت دانشمندان، روزگار گذرانیده، اما تنها اشاره به شاگردی او نزد مولانا میرزا جان شیرازی، از بزرگان و علمای شیراز دارند[۳].
شاگردان
در برخی منابع اشاره شده است که محسن خلقی یزدی، در ایام کودکی، به نزد مؤمن‌حسین یزدی می‌رفته است، اما در دیوان وی، قطعه‌ای در هجو خلقی دیده می‌شود و میرغیاث‌الدین یزدی (غیاث نقشبند) نیز خود را از شاگردان مؤمن‌حسین می‌دانسته است. مولانا حسن‌علی، متخلص به «علی» نیز در نزد مؤمن‌حسین، تحصیل می‌کرده و وی را در قصیده‌ای غرا ستایش کرده است[۴].
معاصران و معاشران
مؤمن‌حسین چه در زمان تحصیل و چه در زمان تدریس، با بزرگان و دانشمندان زیادی دمخور و هم‌سخن شده بود که نام آنها ذیل بحث استادان و شاگردان آمده است. اما با برخی از شعرا و نویسندگان هم معاشر و معاصر بوده است که از آن جمله‌اند: مولانا عشرتی، عرفی شیرازی، حسین مورخ و...[۵].
دین و مذهب
وی همچون دیگر مردمان عصر صفوی، گرایش شیعی داشته است[۶].
وفات
وی در 18 رمضان 1018ق، در هفتاد سالگی، بر اثر بیماری نادرمانی درگذشت[۷].
آثار
تنها اثر شناخته‌شده مؤمن یزدی، مجموعه «رباعیات» اوست و کمتر کتاب تذکره، جنگ و مجموعه اشعاری را می‌توان یافت که رباعی‌هایی از مؤمن‌حسین یزدی، در آن نباشد[۸].
پانویس
منابع مقاله
مسرت، حسین، مقدمه «رباعیات مؤمن یزدی»، سرده مؤمن‌حسین بن باقی یزدی، به کوشش حسین مسرت، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1394.