اقناع اللائم علی اقامة المآتم

اقناع اللائم علی اقامة المآتم
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	امین عاملی، سید محسن (نویسنده) بدری، محمود (تصحیح)
ناشر	مؤسسة المعارف الاسسلامیة
مکان نشر	قم
سال نشر	1418ق
چاپ	اول
کد کنگره	‏

إقناعُ اللّائم عَلی إقامَة المَآتِم تألیف سید محسن امین عاملی، تصحیح محمود بدری، کتاب مزبور دربارۀ استحباب عزاداری بر امام حسین(ع)است و بر پايۀ ادلّۀ عقلی و نقلى نوشته شده و مفصّل‌ترين و مستندترين كتاب در اين باره است. تاريخ پايان تألیف کتاب ذو القعدۀ ١٣۴٣ و تاریخ پایان تنقیح آن جمادى‌الثّانى 1344 است و نويسنده آن را مقدّمه يا خاتمۀ كتاب المجالس السنية فى ذكرى مصائب العترة النبوّيّة قرارداده است. (ص ۴١).

مقصود نويسنده از «اقامة المآتم» (برپا داشتن سوگواريها)، گريستن بر امام حسین، اظهار ناراحتی، یادکرد مصیبتهای او، مرثیه خوانی، بیان فضیلتهای او و دیگر امور مانند اينهاست؛ مشروط به اينكه مشتمل بر فعل حرام نباشد. (ص41 - 44).

نویسنده در مقدّمۀ كتاب انگيزة خود را از تأليف آن پاسخ به پرسشها و انتقادها دانسته و گفته است: برخی از مردم در بارۀ اقامه عزاداری به ما خُرده می‌گیرند و می‌گویند لزومی بدان نیست. یا اینکه می‌گویند صدها سال از کشته شدن امام می‌گذرد و یادکرد آن در هر سال چه معنایی دارد؟ و یا می‌گویند یزید یک بار امام را كشت و شما هر سال او را مى‌كشيد. و ...(ص٢٢).

در ادامه به انتقادهاى احمد سوركتى انصارى سودانى در مجلّة الذخيرة الاسلامية اشاره شده كه به سنّتهاى شيعه در روز عاشورا انتقاد کرده است. (ص۴۴ ۔ ۴٧).

چنین می‌نماید که انگیزۀ اصلی نویسنده در تألیف این کتاب پاسخ به انتقادهای اوست از این روست كه در ضمن كتاب نيز بارها به انتقادهاى او اشاره وآن را رد كرده است. (ص 191،86، 285، 310،363، 367).

اقناع اللّائم مشتمل بر مقدّمه و هشت فصل است. فصل اوّل در بارۀ اندوه وگريه به سبب کشته شدن امام حسین است. در این فصل بیست و نُه دليل بر جواز گريستن بر امام ارائه شده است. دليل اوّل اصالة الاباحة و دليل دوم خشم خداوند به سبب کشته شدن امام است. مقصود نويسنده از دليل دوم دگرگونيهايى است كه در جهان آفرینش پس از كشته شدن امام رخ داد؛ از جمله: گريستن آسمانها وزمين، بارش خون از آسمان، بارش خاک سرخ از آسمان، سياه وتاريك شدن آسمان، سرخ شدن آسمان، تبديل خاک و سنگريزه به خون و .... دليل سوم تا بيست ونهم عبارت است از گریستن پیامبر و ائمۀ طاهرین بر دیگران و نيز بر امام حسين.

فصل دوم در بارۀ مرثیه سرایی در سوگ مردگان و بیان فضایل آنان است و به رثای بزرگان و اصحاب پيامبر اشاره و نمونه‌هايى از آن آورده شده است، در فصل سوم از ثناگویی بر مردگان و ستودن آنان سخن رفته و به نمونه‌هایی از آن در صدراسلام اشاره رفته است. فصل چهارم به تشکیل مجلس سو گواری و اظهار اندوه و ثناگفتن از مردگان اختصاص يافته است. در فصل پنجم به انفاق به قصد اهداى ثواب به مردگان و در فصل ششم به فوايد دينى ودنيوى مراسم سوگوارى پرداخته شده است. در فصل هفتم نظريات ماربين آلمانى و ژوزف فرانسوى در بارۀ شهادت امام حسين و فوايد مراسم سوگوارى بر او بيان شده أست. وسرانجام آخرين (هشتمين) فصل به نتیجه‌گیری از مباحث گذشته اختصاص یافته و پاره‌ای از انتقادهاى بر عزادارى نقل ونقد شده است.

منابع مقاله

اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380