بسحاق اطعمه، احمد بن حلاج
| بسحاق اطعمه، احمد بن حلاج | |
|---|---|
 | |
جمال‌الدین ابواسحق حلاج اطعمه شیرازی، معروف به بُسحق اطعمه شیرازی (متوفی 827ق/1423م یا 830ق/1427م)، از شاعران و نویسندگان طنزپرداز و نقیضه‌ساز شیراز در قرن نهم هجری است.
نام
نام او، شیخ جمال‌الدین (یا فخرالدین) ابواسحق (بسحق: بسحاق) حلاج اطعمه شیرازی است، که او را «شیخ اطعمه»، «شیخ ابواسحق حلاج»، «بسحق اطعمه»، «مولانا بسحق شیرازی» نیز نامیده‌اند[۱].
زادگاه
اگرچه هیچ اشاره قاطعی به محل تولد او نداریم، اما خود وی، از اقامت در شیراز و فارس، سخن گفته است[۲].
ولادت
از تاریخ ولادت او، اطلاعی نداریم؛ ولی می‌دانیم که در عهد حکومت سلطان اسکندر بن عمر شیخ بر فارس، از ندمای او بوده و در سال‌های 812 تا 817ق، به مرحله‌ای از شهرت رسیده بود که در دستگاه سلاطین، پذیرفته شود و لااقل میان چهل و پنجاه سال، سن داشته است و بدین تقدیر، باید ولادتش دست‌کم، میان اواسط قرن هشتم و سال‌های دهه دوم از نیمه دوم آن قرن، اتفاق افتاده باشد[۳].
تحصیلات
نمی‌دانیم که او چه فراگرفته و کجا و نزد چه کسانی درس خوانده و یا آنکه اشتغالش به شاعری که گویا منافی پنبه‌زنی و ندافی او نبود، به سائقه مطالعات و ذوق شخصی صورت گرفته بود. به هر حال، استقبال‌های او نشان می‌دهد که به رسم شعرای زمان، در دیوان‌های مشهور شاعران پارسی‌گوی، مرور کرده و به شیوه آنان، به شاعرانی از قبیل سلمان، سعدی، خسرو، حافظ، کمال خجندی و... و جواب گفتن آثارشان، توجه خاصی داشته است[۴].
معاصران
از جمله معاصران وی، عبارتند از: شاه سیف‌الدین ابونصر و سلطان اسکندر بن عمر شیخ بن تیمور والی فارس[۵].
وفات
وفات او را به سال 827ق/ 1423م یا 830ق/ 1427م یا 828ق یا 837ق یا 840ق، نوشته‌اند. قبرش در زاویه جنوب غربی تکیه چهل‌تنان شیراز باقی است و عوام شیراز را اعتقاد بر آن است که هر کس شب جمعه با نیت خالص به زیارت قبر او برود و از روح وی، طلب طعامی نماید، مطلوب او حاصل می‌گردد[۶].
آثار
وی دارای کلیات اشعار بوده که با نام کلیات بسحق اطعمه شیرازی منتشر شده و ترکیبی از شعر و نثر است و اشعار او نیز از قصیده، غزل، قطعه، رباعی و فردیات، تشکیل شده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
حلاج اطعمه، جمال‌الدین ابواسحاق، «کلیات بسحق اطعمه شیرازی»، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1382.