شرح حكمة الإشراق

    از ویکی‌نور
    شرح حكمة الإشراق
    شرح حكمة الإشراق
    پدیدآورانشهرزوری، محمد بن محمود (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرحکمه الاشراق. شرح
    ناشرپژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگى‏
    مکان نشرايران - تهران
    چاپ1
    موضوعاشراقيان

    سهروردی، یحیی بن حبش، 549؟ - 587ق. حکمه الاشراق - نقد و تفسير

    فلسفه اسلامی
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BBR‎‏ ‎‏746‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ش‎‏4
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    شرح حكمة الإشراق، اثر محمد بن محمود شهرزوری، اولین و مفصل‏ترین شرحی است که در اواخر قرن هفتم هجرى بر مهم‏ترین اثر اشراقى شهاب‌الدین یحیى سهروردى، تحت عنوان «حكمة الإشراق»، نگاشته شده است.

    در قرن هفتم کتب فلسفى متعددى تألیف گشته‌‏اند، اما معدودى از آن‏ها شناخته شده و به چاپ رسیده‌‏اند که اثر حاضر، از جمله آنها می‌باشد. حكمة الإشراق سهروردى در قرن هفتم، به‌صورت یک نظام فلسفى سازگار و استوار بر اصول و قواعد اشراقى مشخص و متقن، رواج یافت و به‌عنوان روشى فلسفى جدا از فلسفه مشائى معروف گشت و علماى این قرن به فلسفه اشراقى بذل توجه خاصى ‏نمودند. چندین شرح بر متون اشراقى سهروردى نگاشته شده است که عبارتند از: «التنقيحات في شرح التلويحات» و «شرح حكمة الإشراق» از شهرزورى؛ «التنقيحات في شرح التلويحات» از سعد بن منصور بن کمونه؛ «شرح حكمة الإشراق» از علامه قطب‌الدین شیرازى. اما مابین آنها تنها اثر قطب‌الدین شیرازى تاکنون به چاپ رسیده، ولى به‌استثنای «شرح حكمة الإشراق» شهرزورى، نسخ خطى متعددى از شروح دیگر در کتابخانه‏‌هاى گوناگونى در سراسر جهان شناخته شده و در فهرست‏هاى نسخ خطى ذکر شده‌‏اند[۱].

    نظام‏هاى ساختمان‌یافته فلسفى همواره (در بیان چیستى) از مبانى منطق - ‌آنجا که این مبانى مربوط به اصول شناخت‌‏شناسى و علم معرفت مى‏‌شوند - ‌آغاز مى‏‌شود و پس از طرح مباحث منطق صورى و اصول طبیعى سرانجام به ساختمان فلسفه برین یا متافیزیک می‌‏پردازند. فلسفه اشراق هم همین‌گونه است. نیز فلسفه اشراق، به معناى عام، همواره به موازات فلسفه ارسطویى حرکت مى‌کند و یا در بعضى مسائل فلسفى - ‌منطقى، با آن در تضاد است. لذا حکمت اشراق نخست از نظر «بیان» مبانى معرفت و توضیح روش و اصول شناخت واجد ارزش اساسى فلسفى است و با طرح مباحث منطقى و شناخت‏‌شناسه‌گانه در ارتباط با چیستى «معرفت» آغاز مى‏‌شود. برخى از این مسائل صرفا جزء منطق صورى مى‌‏باشند، مانند کوشش سهروردى براى قالب‌ریزى گزاره‏‌اى واحد به نام «قضیه ضرورية البتاتة»، که از آن بتوان کلیه گزاره‏‌هاى دیگر منطقى را استخراج نمود. نیز سعى سهروردى براى این مسئله صرفا صورى که اشکال دوم و سوم قیاس را از شکل اول استخراج کند و دیگر مسائل منطقى، مانند مسئله استفاده از «سور» و رابطه اجزاء با کل در اندراج، استغراق و غیره، که تماما توسط شهرزورى به‌تفصیل در اثر حاضر بیان شده‌‏اند[۲].

    شارح، در هر قسمت، پاره‌ای کوتاه از سخن سهروردی را با عنوان «قوله»، ذکر می‌کند و سپس با عنوان «أقول» (در برخی از موارد «أقول» را نیاورده) به شرح آن می‌پردازد.

    از جمله نکات مهمى که در کتاب وجود داشته و می‌توان بدان اشاره نمود، مطالبی است که در «مقدمه» سهروردى بر کتاب «حكمة الإشراق» وجود دارد و شهرزورى آن را به‌تفصیل شرح کرده است که همان مسئله حکومت حکیم متأله و ذکر شرایط آن‏ است[۳].

    تحقیق و تصحیح کتاب، توسط حسین ضیایی تربتی صورت گرفته و در ابتدای آن، مقدمه‌ای از وی افزوده شده که در آن، ابتدا زندگی‌نامه شارح آورده شده و سپس ضمن توضیح فلسفه اشراقی و حکمت اشراق و نقش حکمای متأله در مدینه فاضله، آثار و روش فلسفی شهرزوری، توضیح داده شده است[۴].

    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست کلی، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی‌ها، به اختلاف نسخ اشاره شده است[۵].

    پانویس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها