ابن طیب، محمد بن طیب
ابن طَيِّب، ابوعبدالله محمد شَرَقى (شرگى، شراگى)»، ملقب به شمس‌الدين (1110 - 1170ق)، محدث، نحوى، اديب و مورخ مغربى
| نام | ابن طیب، محمد بن طیب |
|---|---|
| نام‌های دیگر | فاسی، ابی‌عبدالله محمد بن طیب |
| نام پدر | طیب |
| متولد | 1110ق |
| محل تولد | قريه شراقه (شراگه)، در نزدیکى فاس |
| رحلت | 1170 ق |
| اساتید | احمد بن محمد درعى
محمد بن عبدالقادر فاسى ابواسحاق ابراهیم سباعى |
| برخی آثار | فیض نشر الانشراح من روض طی الاقتراح |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06012AUTHORCODE |
ولادت
او در قريه شراقه (شراگه)، در نزدیکى فاس و در خانواده‌اى اهل علم و ادب به دنيا آمد.
وی دوران كودكى و نوجوانى را در فاس گذراند. دو ساله بود كه پدرش به رسم آن زمان، از حسن بن على عجيمى برای او اجازه روايت حديث گرفت.
تحصیلات
دروس مقدماتى را از پدر و عمه‌اش كه هر دو از محدثان و علماى فاس بودند، فراگرفت و سپس نزد ديگر محدثان و استادان آنجا، از جمله احمد بن محمد درعى و محمد بن عبدالقادر فاسى و ابواسحاق ابراهیم سباعى، به فراگیرى حديث و ساير علوم پرداخت.
او علاوه بر حديث، به تحصيل تفسير، فقه، صرف و نحو، لغت و ادب نيز همت گماشت و به‌زودى از دانشمندان نامدار عصر خود گرديد. وى در راه كسب علم، شهرهاى بسيارى را زير پا گذاشت. در حدود 1143ق، حج گزارد و مدت 2 سال در مكه مجاور شد و به كار تأليف و تدريس پرداخت. سپس از طريق شام به روم رفت و پس از چندى از راه مصر به حجاز بازگشت. در اثناى این سفرها از علما و انديشمندان هر ديار بهره برد و با آنان در علوم مختلف به مباحثه نشست و دانش‌پژوهان بسيارى نيز از جمله حمدون بن عبدالسلام بنانى و سيد محمد مرتضى زبيدى صاحب «تاج العروس» از محضر وى بهره جستند.
ابن طيب، مشايخ غربى و شرقى خود را بيش از 180 تن ذكر كرده و شرح حال آنان رابه ترتيب در 2 کتاب «أنيس المطرب» و «الأفق المشرق» آورده است. وى در پایان این سفرها به مدينه رفت و به تأليف و تدريس مشغول شد و سرانجام در همان جا درگذشت.
آثار
- إرسال الأسانيد و إيصال المصنفات و المسانيد (الفهرسة الصغرى نيز گفته مى‌شود)؛
- إضائة الراموس؛
- تجريد الرواية في تحقيق الكفاية (شرحى است بر كفاية المتحفظ و نهایة المتلفظ ابن اجدابى)؛
- شرح حزب ابى‌زكريا يحيى بن شرف نووى (شرحى است بر کتاب دعاى نووى)؛
- عيون الموارد السلسلة من عيون الأسانيد المسلسلة؛
- فيض نشر الانشراح من روض طي الاقتراح (حاشيه‌اى بر الاقتراح سيوطى است)؛
- مفتاح الوصول إلى علم الأصول (در شرح مقدمه عبدالقادر فاسى)؛
- موطئة الفصيح لموطأة الفصيح (شرحى است بر منظومة الموطأة ابن مرحل)؛
و..[۱]