أسئلة أبي‌سعيد أبي‌الخير من الشيخ
أسئلة أبي‌سعيد أبي‌الخير من الشيخ رساله‌اى است از ابن سينا، به زبان عربى و در بر گیرنده‌ى سئوال ابوسعيد ابوالخير از مرحوم شيخ الرئيس، درباره‌ى اسباب استجابت دعا و پاسخ شيخ به او.
| رسائل أخری لابن سینا (هامش شرح الهدایة الأثیریة) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | هدایه الحکمه. شرح |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - |
| سال نشر | 13 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اثیرالدین ابهری، مفضل بن عمر، - 660؟ق. هدایه الحکمه - نقد و تفسیر فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 1099 1300 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این رساله یکی از شش رساله‌ای است که با عنوان رسائل أخری لابن سينا (هامش شرح الهداية الأثيرية) چاپ شده است.
ساختار
رساله، بسيار كوتاه و فاقد باب‌بندى و فصل‌بندى است.
گزارش محتوا
ابوسعيد كه خود عارفى است از اهل طريقت، با عناوین بلندى مثل افضل المتأخرين و رزقنا الله مجاورتك، از بوعلى نام برده و بعد از حمد و ثناى الهى و صلوات بر پيغمبر(ص) و آل او، سؤال خود را مطرح نموده است؛ شيخ الرئيس، در جواب، بعد از حمد و صلوات، مى‌گوید: سعى مى‌كنم به قدر توان خودم و پژوهشى كه در علوم نموده‌ام، حقيقت دعا و تأثيرات آن را در نفوس و بدن‌ها برای تو توضيح دهم، لكن این پاسخ، نيازمند مقدمّاتى است: ابتدا بايد بدانى كه رابطه واجب‌الوجود با مخلوقاتش كه ممكن الوجودند، به چه صورتى است و همین‌طور جواهر ثابته كه همان ملائكه مقربين مى‌باشند و حكما از آنها به عقول فعّاله تعبير مى‌كنند، چه وجودهایى هستند، سپس نفوس سماوى متصل به مواد، سپس اركان اربعه و... را بشناسى.
وى، در ادامه، توضيحى راجع به واجب‌الوجود داده و مى‌گوید: تأثير مبدأ اول در عقول بوده و تأثير عقول در نفوس و تأثير نفوس در اجرام سماوى كه باعث حركت دائره‌اى آنها شده و تأثير اجرام سماوى در این عالم بوده و عقل هم كه اختصاص به فلك قمر دارد، افاضه كننده نور به نفوس انسانى مى‌باشد.
بوعلى، مى‌گوید: اگر تناسبى بين نفوس سماویه و ارضيّه نباشد، خدا شناخته نمى‌شود. وى، در ادامه، اشاره‌اى نيز به شرافت علت نسبت به معلول داشته و جايگاه نفوس بعد از مفارقت از بدن را يادآورى كرده و آن‌گاه، به بيان حقيقت دعا و زيارت كه عبارت است از استمداد كردن نفوس زائره‌ى متصل به بدن، از نفوس مزورة، خير و سعادت و دفع شر و... را، مى‌پردازد.
بوعلى، در پایان رساله‌اش، اشاره‌اى نيز به اجسام انسان‌ها نموده و از تأثيرات زيارت بيت الحرام در نفوس و اذهان، سخن گفته است.