عرفان اسلامی سير تحول متون
| عرفان اسلامی سير تحول متون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | منصوری لاریجانی، اسماعیل (نويسنده) |
| ناشر | دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1385ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-450-351-1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م8ع4 282 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عرفان اسلامی سير تحول متون، نوشته اسماعیل منصوری لاریجانی(1337ش) است. مصنف سیر پیدایش تصوف را تا از آغاز تا پایان دوره قاجاریه، با ویژگی‌های آن دوره‌بندی کرده است. او سرآمدان هر دوره را معرفی کرده و تألیف‌هایشان را با شرحی مفصل توضیح داده است.[۱]
مصنف خاستگاه تصوف اسلامی را به آموزه‌های قرآنی و سیرۀ پیامبر(ص) نسبت می‌دهد. نیمه قرن دوم هجری به عنوان آغاز نهضت فکری و فرهنگی تصوف مطرح شده است.[۲] او ویژگی‌های این دوره -عصر پیدایش- را شرح کرده است؛ ورود دانش‌های یونانی به جهان اسلام یکی از برجستگی‌های دوره پیدایش است.[۳]مصنف تألیفات این دوره را دارای ویژگی‌های خاصی می‌داند؛ دارابودن نثر ساده و دوربودن از هرگونه اطناب یا ایجاز و آرایه‌های ادبی از آن‌ها به شمار می‌آیند[۴]
بخش دوم کتاب را عصر تحول دربرگرفته است. این عصر از آغاز قرن پنجم تا ظهور محیی الدین عربی است. در این دوره، فقه چیرگی گشته است و متشرعان بر اهل عرفان سخت می‌گرفتند. با این حال، مردم پذیرای عرفان و عارفان بودند.[۵]
بخش سوم درباره عصر تکامل عرفان در قرن‌های هفتم، هشتم و نهم است. عرفان این دوره -که مقارن با حمله مغول به خلافت اسلامی است- شکوفا می‌شود. ظهور ابن عربی و سید حیدر آملی از برجستگی‌های این دوره است.[۶]
چهارمین بخش از کتاب را عصر زوال عرفان شکل داده است. فرقه‌های تصوف در این دوره –در قرن‌های هشتم و نهم هجری به سوی مسائل اجتماعی و سیاسی گرایش یافتند. پادشاهی صفوی نمونه بارز سیاسی شدن آنان است[۷]تصوف در اواخر دوره صفویه فروکش کرد و در دوره زندیه با سلسله نعمت اللهی دوباره رونق گرفت.[۸]نهایتاً اینکه، تصوف در دوره قاجار رونق نسبی یافت و گرایش ویژه‌ای به سیاست پیدا کرد. حاجی میرزا آقاسی در این دوره به وزارت هم رسید و صفی‌علی‌شاه –علی‌رغم مخالفت فقیهان- در دربار شاه قاجار منزلت والایی یافت[۹]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب
- متن کتاب.