گرشاسبنامه
| گرشاسبنامه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اسدی طوسی، علی بن احمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | گرشاسب نامه |
| ناشر | مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي |
| مکان نشر | قم |
| چاپ | یکم |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | /الف5گ4 / 4572 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
گرشاسبنامه اثر ابومنصور یا ابونصر علی بن احمد اسدی طوسی (متوفی 465ق)، از شعرای خراسان، منظومه‌ای حماسی است که در آن، جنگاوری‌ها و دلاوری‌های گرشاسب به نظم کشیده شده است.
گرشاسبنامه در نگاه نخست، اثری حماسی به‌نظر می‌رسد که در شرح دلاوری‌ها و نبردهای گرشاسب با دشمنان و دیوها و بیان شگفتی‌های جزایر و سرزمینهای گوناگون است، اما باید اشاره کرد وجود پندهای اخلاقی بسیار والا یکی دیگر از جنبه‌های این اثر است. توجه اسدی به مفاهیم اخلاقی و اندرزی را نیز در این کتاب نباید از نظر دور داشت. پندهای اخلاقی گرشاسبنامه در حوزه‌های اخلاق فردی، خانوادگی، اجتماعی و کشورداری جای می‌گیرد[۱].
از جمله ویژگی‌ها، آن است که اخلاق فردی و حکومتی بیشتر از سایر مسائل مورد توجه نویسنده آن قرار گرفته است. از سرچشمه‌های اخلاقی این اثر می‌توان از شاهنامه فردوسی نام برد که اسدی خود به این تأثیرپذیری از آن در ابتدای کتاب اشاره کرده است[۲].
اسدی نیز مانند حکیمان پیش از خود همچون فردوسی، توصیه فراوانی به خردورزی و دانش می‌کند. تأکید بر خرد و دانش، دادگری و دین‌مداری، از اصلی‌ترین پندهای این اثر است. بنابراین، اسدی را می‌توان در گروه کسانی جای داد که دیدگاهی حکیمانه نسبت به تمام امور دارند و توجه به مطالب اخلاقی را در رأس موضوعات کتاب خود گنجانده‌اند[۳].
بسیاری بر این عقیده‌اند که گرشاسبنامه همان اندازه که حماسی است، می‌تواند اخلاقی و پندنامه هم باشد، زیرا بر مبنای تقسیم‌بندی ارائه شده در کتاب اخلاق ناصری که یکی از کامل‌‌ترین نمونه‌ها در نوع خود است، متوجه می‌شویم تمام موارد یاد شده در اخلاق ناصری را در خود گنجانده است و برای هر یک از جنبه‌های اجتماعی، خانوادگی و فردی، اخلاقیات، دستورالعمل و راهنمایی‌های خاص خود را دارد[۴].
گرشاسبنامه کتابی است که سه ویژگی را در خود دارد:
- مشحون از اشعار حماسی است و جزء ادبیات حماسی ایران بهشمار می‌آید؛
- مضامین عرفانی را در خود جای داده است؛
- دایره‌المعارفی از پند و نصحیت‌های فردی و اجتماعی بهشمار می‌رود[۵].
پانویس
منابع مقاله
پنجتنپناه، نرگس، «جایگاه گرشاسبنامه در ادبیات ایران با تاکید بر مضامین اخلاقی و تربیتی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، تاریخ‌پژوهی، تابستان 1397- شماره 73، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1395333