انقروی، اسماعیل

انقروی، اسماعیل
لقب	رسوخ‌الدین
تخلص	رسوخی
نام پدر	احمد
محل تولد	آنقره، ترکیه
پیشه	از مشایخ طریقت مولویه

رسوخ‌الدین اسماعیل انقروی (د ۱۰۴۱ق/ ۱۶۳۱م)، متخلص به رسوخی و مشهور به رسوخی دده، از مشایخ طریقت مولویه و شارح مثنوی مولوی.

ولادت

رسوخ‌الدین اسماعیل بن احمد نامش اسماعیل و لقبش رسوخ‌الدین است. در هیچکدام از مآخذ تاریخ تولد این مفسر نامی ذکر نشده است.

در کتاب عثمانلی مؤلفلری فقط از نسبتش فهمیده می‌شود که اصلش از آنقره بوده، همانطور که تاریخ تولدش مجهول است، درباره خانواده‌اش نیز هیچ‌گونه معلومات در دست نیست.

تحصیلات

در قاموس الاعلام ترکی عثمانی می‌نویسد: اسماعیل انقروی در عصر دهم هجری در آنقارا به دنیا آمد و پس از تکمیل علوم ظاهری و کسب کمال با سلوک طریق مولوی، در طریقت و تصوف فرید عصر گشته است.

نخست بر طریقت بایرامیه از سلسلۀ خلوتیه بود، سپس به طریقت مولویه پیوست و خلیفۀ بوستان چلبی، شیخ مولویان شد و در زاویه اسکندر پاشا واقع در محله غلطه مثنوی خوان بوده است. وی مدتی بعد به استانبول رفت و هدایت و ارشاد سالكانِ «مولوی خانۀ غَلَطه» را برعهده گرفت. انقروی ذكرِ «الله» به روش مولویه را اساس سلوك، و این طریقت را طریقت عشق و جذبه و هادی به حقیقت و عرفان می‌دانست. او برای سلوك ۱۲ مقام برمی‌شمرد و بر آن بود كه سالك در ۷ مقام نخست از همه چیز در می‌گذرد، در مقام هشتم به فنا می‌رسد و در مقام دوازدهم به سرّ وحدت دست می‌یابد. وی شعر نیز می‌سرود و دیوان شعری به تركی به او نسبت داده‌اند.

وفات

انقروی در استانبول درگذشت و در همان «مولوی خانه» به خاك سپرده شد.

آثار

آثار متعددی از انقروی در زمینۀ تصوف در دست است كه مهم‌ترین آنها عبارتند از: 

1. شرح مثنوی، موسوم به مجموعة اللطائف و مطمورةالمعارف به زبان تركی.
2. منهاج الفقراء، در طریقت و شریعت و مراتب سلوك به زبان عربی.
3. حجة السماع، رسالۀ مختصری در دفاع از جواز سماع درویشان مولویه.
4. جامع الآیات، در شرح آیات و احادیث مثنوی.
5. فاتح الابیات، در شرح مثنوی.

منابع مقاله

1. ستارزاده عصمت، مقدمه شرح کبیر انقروی بر مثنوی معنوی مولوی، نوشته اسماعیل انقروی، ترجمه عصمت ستارزاده، تهران، نگارستان کتاب، 1388.
2. دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378

وابسته‌ها

شرح کبير انقروی بر مثنوی معنوی مولوی