یاحقی، محمدجعفر
| نام | یاحقی، محمدجعفر |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1326ش |
| محل تولد | فردوس |
| رحلت | |
| اساتید | احمدعلی رجایی |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08545AUTHORCODE |
محمدجعفر یاحقی (متولد 1326ش)، محقق و نویسنده، استاد دانشگاه، مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد.
ولادت
ایشان در سال 1326ش در شهر فردوس متولد شد.
تحصیلات
او دوران دبستان و دبیرستان را در زادگاهش فردوس سپری کرد.
در سال 1346 در کنکور دانشگاه‌ها که آن زمان به‌صورت غیر متمرکز انجام می‌شد، شرکت کرد و با وجود پذیرش در چند دانشگاه، دانشگاه فردوسی مشهد را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد.
لیسانسش را در سال 1350 به پایان رساند و در مقطع ارشد شرکت کرده و در دو دانشگاه مشهد و تهران قبول شده و با توصیه دکتر رجایی، دانشگاه مشهد را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد و پایان‌نامه ایشان در این مقطع با راهنمایی دکتر یوسفی پیرامون شاهنامه فردوسی و ارزش‌های هنری آن بود و در همین حین به دعوت دکتر یوسفی به استخدام دانشگاه مشهد درآمد. ایشان پس از دفاع از پایان‌نامه فوق لیسانس برای ادامه تحصیلات دکترای زبان و ادبیات فارسی به تهران سفر کرد. پایان‌نامه دکتری خود را نیز به سرپرستی دکتر یوسفی و مشاوره دکتر مهرداد بهار در موضوع فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات داستانی انجام داد. با توجه به هم‌زمانی حوادث انقلاب با پایان‌نامه دکترای ایشان وقفه‌ای در روند کار پیش آمد و سرانجام در سال 1359 موفق به دفاع از رساله خود شد. در سال 1362 به رتبه استادیاری و در سال 1367 به رتبه دانشیاری نائل شد.
اساتید
از استادان و مربیان دکتر محمدجعفر یاحقی می‌توان به این شخصیت‌ها اشاره نمود: دکتر احمدعلی رجایی، دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر علی شریعتی.
مشاغل
در سال 1347 به دعوت احمدعلی رجایی به بخش پژوهشی تأسیس‌شده در آستان قدس وارد شد. نمونه‌ای از کارهای پژوهشی در آستان قدس، مطالعه نسخ خطی قرآن‌های ترجمه‌دار بود که شادروان رجایی آنها را کشف کرده و ذوق ویژه‌ای برای این کار داشت و دکتر یاحقی نیز در این کار با آنها همکاری می‌کرد. کار ترجمه‌های قرآن را برای تألیف یک فرهنگ قرآنی عربی به فارسی آغاز کرد که به دلیل فوت دکتر رجایی کار ناتمام ماند و بعدها طی پیگیری‌های استاد یاحقی کار فرهنگنامه قرآنی مجدد در آستان قدس ادامه پیدا کرد و نهایتاً در سال 1374–1375 به اتمام رسید و در پنج جلد به چاپ رسید.
در سال 1375 مرکز خراسان‌شناسی به پیشنهاد دکتر یاحقی تأسیس شد و مسئولیت این مرکز را تا سال 1378 خود استاد یاحقی برعهده داشت. در سال‌های انقلاب فرهنگی مدیریت مجله دانشکده ادبیات را نیز ایشان عهده‌دار بود.
در سال 1369 دانشگاه توکیو ژاپن از ایشان جهت تدریس زبان و ادبیات فارسی دعوت به عمل آورد. از سال 1378 به مدت سه سال به مدرسه مطالعات آسیایی و آفریقایی دانشگاه لندن، جهت تدریس زبان و ادبیات فارسی اعزام شد.
همچنین مدیریت گروه زبان و ادبیات فارسی را از سال 1381 به مدت 2 سال و مدیریت قطب علمی گروه زبان و ادبیات فارسی را برعهده گرفت. در سال‌های 1372 تا 1375 نیز معاونت پژوهشی دانشکده ادبیات را برعهده داشت. فصلنامه پاژ و مجله خراسان‌پژوهی را هم تأسیس کرد که متأسفانه فعالیتشان ادامه‌دار نشد[۱].
جوایز
- استاد نمونه دانشگاه‌های کشور در سال 1378؛
- لوح تقدیر کتاب سال جمهوری اسلامی در سال 1375؛
- لوح تقدیر پژوهش برتر قرآنی در سال 1376.
آثار
- فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی؛
- دیبای خسروانی، کوتاه‌شده تاریخ بیهقی؛
- یادنامه ابوالفضل بیهقی؛
- زین دایره مینا؛
- تاریخ بیهقی؛
- دیبای زربفت - گزیده تاریخ بیهقی؛
- روضه‌های رضوانی - دفتر شعرهای آزاد ابوالفضل بیهقی؛
- اخلاق علایی؛
- تاریخ و جغرافیای فردوس/تون؛
- چون من در این دیار؛
- دیبای دیداری؛
- می‌نگریم و می‌رویم؛
- کلیات تاریخ ادبیات فارسی؛
- اسطوره متن هویت‌ساز: حضور شاهنامه در ادب و فرهنگ ایرانی؛
- خرد بر سر جان (نامگانه دکتر احمدعلی رجایی بخارایی)؛
- نیک‌آموز پزشکی؛
- بدین شیرین سخن گفتن/ گزیده غزل‌های سعدی؛
- مجموعه مقالات همایش هزاره شاهنامه؛
- آیینه بقا، جشن‌نامه استاد علی باقرزاده (بقا)؛
- راهنمای نگارش و ویرایش؛
- از چنین حکایت‌ها - گزیده تاریخ بیهقی؛
- مروارید خلیج‌فارس (پژوهش‌های ایران‌شناسی در بزرگداشت استاد احمد اقتداری)؛
- شاهنامه در شبه‌قاره (به‌مناسبت همایش بین‌المللی شاهنامه فردوسی)؛
- دانش و آزادگی (ارج‌نامه استاد دکتر محمدرضا راشد محصل)؛
- نام‌آوران طوس؛
- به دانش بزرگ و به همت بلند؛
- روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن (تصحیح)؛
- فرهنگنامه قرآنی؛
- زیر این نخل بلند، جستارهایی در مخاطب‌شناسی شاهنامه؛
- چنین گفت دهقان - کوتاه‌شده شاهنامه فردوسی؛
- آموزش پزشکی بر اساس شاهنامه - تیک‌آموز پزشکی؛
- دیباچه پنجم شاهنامه؛
- فرزانه‌فرزند فردوسی، ارج‌نامه دکتر میرجلال‌الدین کزازی؛
- دم مزن تا بشنوی زان آفتاب، جشن‌نامه دکتر محمدتقی راشد محصل؛
- حديقة الحقيقة، مقدمه، تصحیح، تعلیقات و فهرست‌ها (تصحیح انتقادی)؛
- رستم‌نامه نقالان؛
و...[۲].
پانویس
منابع مقاله
- وب‌سایت مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد، به آدرس:
- وب‌گاه شخصی دکتر محمدجعفر یاحقی، در وب‌سایت دانشگاه فردوسی مشهد، به آدرس:
http://ferdows.profcms.um.ac.ir/index.php/component/profactivity/?task=books
وابسته‌ها
روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن
فرهنگ اساطير و اشارات داستانی در ادبيات فارسی
ارج نامه غلامحسين يوسفی: زندگی، آثار، جستارهای متن پژوهی
گزاره ای از بخشی از قرآن کریم تفسیر شنقشی
از پاژ تا دروازه رزان: جستارهایی در زندگی و اندیشه فردوسی
دیبای خسروانی: کوتاه شده تاریخ بیهقی
فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی
دیبای دیداری: متن کامل تاریخ بیهقی
بهین نامه باستان: خلاصه شاهنامه فردوسی
زیر این نخل بلند(جستارهایی از مخاطب شناسی شاهنامه)
چون سبوی تشنه (تاریخ ادبیات معا‌صر فارسی)