حلية البشر في تاريخ القرن الثالث العشر
| حلية البشر في تاريخ القرن الثالث العشر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیطار، عبدالرزاق (نویسنده) |
| ناشر | دار صادر |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1413ق. = 1993م. |
| چاپ | چاپ دوم |
| موضوع | کشورهاي عربي - سرگذشت نامه
اسلام -- سرگذشت نامه کشورهاي اسلامي - سرگذشت نامه |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /ب9ح8 / 37/2 DS |
حلية البشر في تاريخ القرن الثالث العشر، اثر عبدالرزاق حسن بن ابراهیم بیطار، با تحقیق محمد بهجه بیطار، شرح حال مختصری از علما، دانشمندان، عارفان، زهاد و بزرگان قرن سیزدهم هجری می‌باشد که به زبان عربی نوشته شده است.
تاریخ نگارش
نگارش کتاب در سال 1384ق، به اتمام رسیده است[۱].
انگیزه نگارش
نویسنده در مقدمه کتاب، انگیزه خویش از نگارش این اثر را نه دستیابی به دراهم و دنانیر، بلکه به‌منظور احیای نام و آثار گذشتگان و نشر اوصاف و ویژگی‌های زیبای آنان، بیان کرده است[۲].
ساختار
کتاب با مقدمه مختصری از نویسنده آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است. نام اشخاص، به‌ترتیب حروف الفبا آمده است و نویسنده پیرامون هر شخص، تمام اطلاعاتی را که می‌توانسته از وی به دست بیاورد، اعم از نام، تاریخ ولادت، چگونگی و محل تحصیل، اساتید، تألیفات، اشعار منسوب، تاریخ وفات، محل دفن و... ذکر کرده است.
نثر کتاب
کتاب به قلمی ادبیانه و تقریبا، به نثر مسجع نوشته شده و سرشار از عبارات شیوا و تعابیر بدیع است.
گزارش محتوا
در مقدمه، توضیح مختصری پیرامون کتاب و انگیزه نگارش آن، آمده است [۳].
از حرف «الف» تا «ذال» در جلد اول، از «راء» تا «عین» در جلد دوم و از حرف «میم» تا آخر، در جلد آخر، آمده است. اولین شخصی که نویسنده به توضیح شخصیت وی پرداخته، پدرش، شیخ ابراهیم بن حسن بن محمد بن محمد بن حسن بن ابراهیم بیطار است که عالمی شافعی‌مذهب بوده[۴].
شخص بعدی، ابراهیم بن شیخ محمد باجوری است. وی در سال 1198ق، در بیجور، یکی از قریه‌های مصر، به دنیا آمد. وی در کودکی، قرآن را نزد پدرش آموخت و سپس در سال 1212ق، به جهت تحصیل آداب و علوم شرعیه، وارد دانشگاه الازهر مصر شد. پس از چهار سال، از آنجا فارغ‌التحصیل شد. از جمله اساتید وی، عبارتند از: شیخ محمد امیر کبیر، شیخ عبدالله شرقاوی، سید داود قلماوی، شیخ محمد فضالی و...[۵].
از جمله افراد مذکور در کتاب، می‌توان به افراد زیر، اشاره کرد: ابراهیم حلبی (متوفی 1205ق)، احمد مسلم کزبری (متوفی 1299ق)، ابوالعباس مغربی (متوفی 1202ق)، ابوالنصر خطیب (متوفی 1324ق)، ابوبکر صیادی (متوفی حدود 1240ق)، بکری بن حامد العطار (متوفی 1321ق)، بهاءالدین بیطار (برادر مؤلف) (متوفی 1328ق)، بهاءالدین صیادی، بدرالدین ابوالنور نجدی وائلی (متوفی 1250ق)، بهرام حلبی (متوفی بعد از 1200ق)، توفیق بن اسماعیل (متوفی 1309ق)، ترکی بن عبدالله بن سعود امیر نجد (متوفی 1249ق)، توفیق ایوبی (متوفی 1351ق)، توفیق البکری (متوفی 1351ق)، ثعیلب مشهور به الفشنی (متوفی 1241ق)، جمال‌الدین قاسمی (متوفی 1332ق)، جمال‌الدین افغانی (متوفی 1314ق)، جعفر بن اسماعیل برزنجی (متوفی 1317ق)، جودت پاشا ناظر عدلیه عثمانی (متوفی 1312ق)، حامد بن احمد عطار (متوفی 1262ق)، حسن بن ابراهیم البیطار (متوفی 1272ق)، حسن المغربی حفید صاحب «البدر التمام»، حسن الحازمی العریشی (متوفی 1234ق)، حسن بن احمد حلبی (متوفی 1220ق)، خالد ابوالبهاء ضیاءالدین دمشقی (متوفی 1242ق)، خالد جزیری نقشبندی خالدی (متوفی 1240ق)، خزام بن علی رفاعی خالدی (متوفی 1209ق)، خلیل بن عبدالسلام کاملی (متوفی 1207ق)، خلیل بن عبدالکریم اشعری (متوفی 1212ق)، داود پاشا والی بغداد (متوفی 1267ق)، داود بن احمد معری حلبی (متوفی 1205ق)، داود بغدادی موسوی (1299ق)، ذیب الحلیونی (متوفی 1220ق)، ذیب بن محمد و...
وضعیت کتاب
فهرست محتویات هر جلد در پایان همان جلد ذکر شده است. در پاورقی‌ها، آدرس آیات و معنای برخی کلمات و توضیح پاره‌ای از عبارات و اعلام آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.