نواب لاهیجی، محمدباقر
| نام | نواب لاهیجی، محمدباقربن محمود |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | محمد |
| متولد | |
| محل تولد | لاهیجان گیلان |
| رحلت | ۳ شعبان ۱۲۴۸ق |
| اساتید | میرزا ابوالقاسم مدرس |
| برخی آثار | شرح نهج‌البلاغه (نواب لاهیجی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE04627AUTHORCODE |
محمدباقر لاهيجى بن محمد (متوفای 1248ق)، مشهور به نوّاب، فقیه، حکیم، محدّث و فقیه عالی‌قدر، از اکابر علمای عهد فتحعلی شاه قاجار در اصفهان و در قرن سيزدهم هجرى، وى در حكمت يدى طولا داشت و در نجوم نيز مهارتى بسزا داشته و در تفسير قرآن واحد زمان خود بوده است.
ولادت
ولادت او در لاهیجان گیلان بوده است، اما تاریخ ولادتش مشخص نیست. وى از موطن خود لاهيجان به اصفهان مهاجرت كرد.
تحصیلات
سال‌ها در اصفهان به سر برده از درس میرزا ابوالقاسم مدرس و آقا محمّد بیدآبادی بهره گرفته است. در این زمان هم‌درس، معاشر و مصاحب ملا علی نوری فیلسوف مشهور بوده و بعداً که در دستگاه زندیه به مقاماتی رسیده، رفاقت با او را از یاد نبرده و جهت او از دولت مستمری گرفته و مزرعه‌ای جهت اعاشه او از طرف دولت به او بخشیده است.
ظاهراً سیّد مهدی بحرالعلوم نیز از اساتید مرحوم نواب است.
وی در علوم زمانه خویش همچون، فقه، اصول، کلام، حدیث، ادبیات، فلسفه، نجوم و ریاضیات استاد بوده و از تالیفاتش بر می‌آید که در همه این علوم غور و تحقیق و تدقیق داشته است. او مدتى به عنوان وزير از سوى جعفرخان زند منصوب گشت.
سبب ارتقاء او به مقامات عالیه حکومتی نیز چنین بوده که در زایجه طالع جعفرخان زند دیده بود که در فلان وقت کریم خان وفات می‌کند و جعفرخان سلطان می‌شود. پس به او خبر داد، پس مطابق آن خبر، جعفرخان به تخت سلطنت نشسته، مرحوم نواب را وزیر خود نمود.
بعد از وفات جعفرخان به تدريس علوم عقلى مشغول شد. وى به شيراز نيز مسافرت و حرم شاه چراغ را زيارت كرده است. نواب چنان كه از شرح نهج‌البلاغه‌اش برمى‌آيد، حكيمى عارف بوده است، زيرا در ذيل خطبه‌هايى كه در توحيد است، شرح كلامى و فلسفى مفصل و جالبى دارد و در سراسر خطبه‌ها مشرب عرفانى خود را نشان مى‌دهد.
وفات
وی سرانجام در اواخر عمر به طهران رفته و در ۳ شعبان ۱۲۴۸ق در سن حدود ۷۳ سالگی وفات نموده و ظاهراً در صحن آستان حضرت عبدالعظیم علیه‌السّلام در شهر ری مدفون گردیده است.
آثار
- تحفة الخاقان فى تفسير القرآن،
- شرح نهج‌البلاغه به فارسی در دو جلد
- ترجمه کشف الغطاء
- کتابی در فقه
- تعلیقه بر روضة البهیّه
- حاشیه شوارق الالهام