نامی اصفهانی، محمدصادق
| نام | نامی اصفهانی، محمد صادق |
|---|---|
| نام‌های دیگر | م‍ن‍ش‍ی، محمد صادق
م‍وس‍وی، محمد صادق م‍وس‍وی نامی اصفهانی م‍وس‍وی نامی اصفهانی، محمد صادق |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | 1204 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ گیتی گشا در تاریخ زندیه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE07351AUTHORCODE |
محمدصادق نامی اصفهانی (متوفای 1204ق)، متخلص به نامی، شاعر و دبیر پرآوازه نیمه دوم سده دوازدهم هجری، وقایع نگار دربار کریم‌خان زند
خاندان
نیاکان او نزدیک به 150 سال به فرمان پادشاهان صفویه از فارس به اصفهان رفتند (کمابیش 1030 هجرى) و به طبابت پادشاهان آن سامان سرگرم بودند.
او از بزرگان سادات موسوى، از سلسله سادات موسوم به «حکیم سلمانی» اصفهان است و برادرزاده میرزا محمدرحیم حکیم باشى، پزشک و منشى سلطان صفوى به شمار مى‌رفت.
ولادت
در اصفهان متولد شد. تاریخ تولد او مشخص نیست.
محمدصادق در جوانى مشق انشا مى‌کرد و در نظم و نثر چیره‌دست شد و افزون بر نویسندگى و شاعرى و سرودن مثنوى‌هایى به پیروى از خمسه نظامى، به نوشتن تاریخ زندیان پرداخت.
او در شعر طبعی روان داشت و در انجمن ادبی صباحی شرکت می‌کرد و از شاعران طرفدار سبک بازگشت بود. او به تتبّع و نظیره سازی آثار نظامی گنجوی علاقه زیاد داشت لذا خمسه‌ای موسوم به «نامی نامه» (و شامل «دُرج گهر»، «خسرو و شیرین»، «لیلی و مجنون»، «یوسف و زلیخا» و «وامق و عذرا») را به تقلید از خمسه نظامی سرود.پس از درگیری‌های فراوان زندیه و قاجاریه خصوصا آقا محمّدخان قاجار با جعفرخان و لطفعلی خان زند و انقراض سلسله زندیه، «نامی» مورد بی اعتنایی قرار گرفته و به فقر و فاقه مبتلا شد و در خوردن افیون افراط کرد.[۱]
وفات
تاریخ مرگ او بر پایه گزارش شاگردش، میرزا عبدالکریم 1204ق بوده است.
آثار
از دیوان قصاید و غزلیات او اثرى نیست، اما مجموعه مثنوى‌هاى پنج‌گانه او به نام نامه نامى اکنون موجود است و درج گهر، خسرو و شیرین (چهار هزار بیت)، لیلى و مجنون، یوسف و زلیخا و وامق و عذرا (دو هزار بیت) را در بر دارد. تاریخ گیتى‌گشا، شهیرترین اثر اوست که به تاریخ سلسله زندیه مى‌پردازد و اگر چه گمان زده‌اند که این نام را شاگردش بر آن اثر نهاده باشد، از گذشته تا کنون چنین نامیده مى‌شده است. نویسندگان و شاعران هم‌روزگار او مانند ابوالحسن غفارى و لطفعلى بیگ آذر بیگدلى، از شخصیت و قلم او به نیکى یاد کرده‌اند.
او در روزگار محمدجعفر خان، فرمان یافت که کتابى درباره احوال زندیه بنویسد و تا سال مرگش (1204) بدین کار همت گمارد، اما کتاب او به پایان نرسید و شاگردش، میرزا عبدالکریم بن على‌رضا شریف شیرازى اثر او را به پایان برد.
پانویس
- ↑ مهدوی، مصلح‌الدین، ج2، ص473-474
منابع مقاله
مهدوی، مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج2