ترجمه حکمة الاشراق
| ترجمه حکمة الاشراق (فارسی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سهروردی، یحیی بن حبش (نويسنده) سجادي، جعفر (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | حکمة الاشراق حکمه الاشراق. فارسی |
| ناشر | دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1384ش , |
| شابک | 964-03-3969-5 |
| موضوع | اشراقيان فلسفه اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 745 /آ2س3 |
ترجمه حكمة الإشراق، ترجمه و شرح کتاب حکمت الاشراق شیخ شهاب‌الدین سهروردی (متوفی 587ق) از عربی به فارسی به دست دکتر سید جعفر سجادی (متوفی 1392ش) است. مترجم مقدمه مفصلی بر کتاب نوشته و در آن ابتدا به فرهنگ اصیل و ریشه‌دار ایرانیان و دشمنی اعراب با آنان به دلیل دوستی ایرانیان با علم اشاره کرده، سپس به معرفی مختصر سهروردی و افکار و عقاید او پرداخته است. وی می‌نویسد: «در مقدمه مفصلی که بر کتاب حاضر نوشته‌ام در باب رمزیات به‌طور اختصار سخن گفته‌ام لکن حل معما و رمزیات شیخ خود داستانی جدا دارد و نیازمند به کتابی جدا که این بنده ناتوان در حد توانایی خود پاره‌ای از معماهای این عارف بزرگ را گشوده‌ام که پاره‌ای از آن‌ها در مجلات ادبی به چاپ رسیده است و بخش دیگر آن زیر چاپ است. در اینجا صرفاً تذکر می‌دهم که از بررسی رمزیات و سمبلهایی که شهاب‌الدین در کتب و رسائلش مورد استفاده قرار داده‌اند که کتب ادبی دیگر ایران‌زمین نیز مملو از این رمزیات است به‌خوبی نموده می‌شود که ایران‌زمین به‌طور مستقل خود دارای فلسفه ذوقی و عرفان اصیل است که قهراً در طول مدنیت اسلامی در صبغه اسلامی درآمده است...»[۱]
این کتاب شامل حکمت اشراق و متضمن اعتقادات شیخ اشراق در مورد اعتماد وی است و خلاصه ایست از مسائل حکمی که به نزد او محقق شده و بدان گرویده است، یعنی مباحث و مطالبی که پاک از شبهه مبرا از شکوک است. خلاصه ایست از مسائل ذوقی که در سیر و سلوک راه راست و پیوند به انوار مجرده او را حاصل شده است و به‌وسیله همین دانش است که شیخ به مقام جبروتی خدا رسیده است و خوشی‌ها و لذتهای نعم الهی را دریافته است. این کتاب از یکسو شامل مهمترین و سودمندترین مسائل حکمت بحثی است و از سوی دیگر مشتمل بر والاترین و روشنترین مسائل حکم ذوقی، زیرا شیخ در هر دو بخش از حکمت یعنی حکمت ذوق و بحثی سرآمد بود. او را اندیشه ژرف و مقامی بس بلند است تا آنجا که اندیشه‌های دانائی به ژرفنای وی نرسیده است... از جمله رازهای شریف که در این کتاب نهاده است بیان و توجیه جهان اشباح است؛ که بسیاری از امور و از جمله بعث آدمیان و وعد و وعید و آنچه مربوط به پیامبری‌ها و خارق عادات است مانند کرامات و معجزات و بیان علل انذارات و اسرار لاهوتی و انوار قیومی همه بر اساس آن یعنی وجود اشباح است.[۲]
مترجم در معرفی حکمة الاشراق با عنوان «سخنی چند در اطراف کتاب حکمة الاشراق» چنین می‌نویسد: چنانکه اشارت رفت شیخ گوید: من زنده کننده حکمت مشارقم. قطب‌الدین در توضیح متن گوید: چه آنکه اشراق را به معنی تابش و تجلیات انوار بدانیم و یا حکمتی که معمول در مشرق زمین بوده است تفاوتی ندارد، زیرا حکمت مشرق زمین همان حکمت اشراق است و اساس و پایه آن بر ذوق و اشراق است نه بحث.
باری کتاب حکمة الاشراق شامل دو بخش است: بخش اول در ضوابط فکر است که همان منطق باشد و بخش دوم در انوار الهیه است و ترتیب صدور انوار طولیه و عرضیه و مسائلی دیگر. بخش اول شامل سه مقالت است بهاینترتیب: مقاله اول در معارف و تعریف، مقاله دوم در برهان و مبادی آن، مقاله سوم در مغالطات و بعضی از حکومات و نکته‌هایی که بین مشائیان و اشراقیان است.
بخش دوم شامل پنج مقالت است: مقاله اول در نور و حقیقت آن است و در نورالانوار و آنچه از او صادر می‌شود، مقاله دوم در ترتیب وجود است به طریق اشراقیان، مقاله سوم در کیفیت فعل نورالانوار و انوار قاهره است، مقاله چهارم در برازخ و هیئات آن‌ها و ترکیبات عنصری است. مقاله پنجم در معاد و نبوات و منامات است.[۳]
در کل، ترجمه کتاب ترجمه روانی است. البته خود نویسنده به پاره‌ای اغلاط در ترجمه اشاره کرده و بابت آن عذرخواهی کرده است[۴] برخی اضافات مانند مقدمه قطب‌الدین شیرازی بر حکمت الاشراق را هم در این کتاب شاهد هستیم که مترجم ترجمه آن را هم پیش از ترجمه مقدمه خود شیخ بر این کتاب ذکر کرده است.[۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.