ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد
| نام | ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد |
|---|---|
| نام های دیگر | ابن رجب، زی‍ن ال‍دی‍ن اب‍و ال‍ف‍رج ع‍ب‍د ال‍رح‍م‍ن بن احمد
ابن رجب ب‍غ‍دادی ابن رجب الحنبلی |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 795 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE493AUTHORCODE |
«ابن رَجَب ابوالفرج عبدالرحمان بن احمد بن عبدالرحمان سلامى»، ملقب به زين‌الدين و جمال‌الدين (736- 795ق)، فقيه، محدث، مقرى و واعظ حنبلى است. وى به ابن نقيب نيز ملقب بوده و رجب نام دوم جد او عبدالرحمان است. تاريخ ولادت او را ابن حجر در الدرر در 706ق و در بغداد ضبط كرده، ولى در انباء الغمر با حروف 736 آورده است. با توجه به اين‌كه ابن رجب به ياد داشته كه در 3 تا 5 سالگى در محضر جدش قرائت حديث مى‌شد و با توجه به وفات جدش در 742ق مى‌توان گفت كه تاريخ 736ق صحيح است.
وى در 744ق1343/م به همراه پدرش به دمشق رفت و در آنجا و نيز در حجاز و قدس، به فراگرفتن حديث پرداخت. وى در دمشق از محمد بن اسماعيل بن ابراهيم خبّاز، ابراهيم بن داوود عطار و ديگران، در مصر از ابوالفتح ميدومى، ابى الحرم القلانسى و ديگران و در مكه از فخرالدين عثمان ابن يوسف، استماع حديث كرد و از دو شيخ معروف به ابن نقيب و نووى، به كسب اجازه در نقل حديث نايل آمد. سپس حدود يك سال به ملازمت مجالس ابن قيم جوزيه پرداخت تا اين‌كه ابن قيم درگذشت. گروه بسيارى از جمله زين‌الدين سليمان بن داوود بن عبدالله موصلى دمشقى از او بهره برده و غالب حنبليان دمشق از مكتب و درس او استفاده كرده‌اند. وى در فنون حديث از جهت علم به اسناد و فهم علل و اطلاع بر معانى به پايه‌اى رسيد كه او را آگاه‌ترين فرد زمان خود به فهم علل احاديث شمرده‌اند. همچنين از تأليف كتاب القواعد كه از عجايب روزگار شمرده شده، مى‌توان به مهارت او در جمع بين حديث و فقه پى‌برد.
او مردى عابد، زاهد و گوشه‌نشين بود و با كسى مرواده نداشت و با صاحبان قدرت رفت و آمد نمى‌كرد. در مدرسه سكريّه در محله كاسه فروشان (القصّاعين) اقامت داشت و گويا ناظر همين مدرسه بود. وى در تربت عزيه (تربت عزيه همان مقبره عزالدين ابويعلى در صالحيه دمشق است) نيز تدريس مى‌كرد. ابن رجب مدتى مطابق مكتب ابن تيميه فتوى مى‌داد و همين امر سبب شد كه بر او خرده بگيرند و به مقابله و مخالفت با او برخيزند. از اين رو فتوى دادن را ترك گفت.
وى سرانجام در باغ استيجارى خود در حميريه، در سال 597ق درگذشت و در گورستان باب الصغير، در كنار قبر ابوالفرج شيرازى به خاك سپرده شد.
آثار:
الف - چاپى:
1- اختيار الاولى فى شرح حديث اختصام الملاء الاعلى؛
2- الاستخراج لاحكام الخراج؛
3- اهوال يوم القيامة؛
4- بُغية الانسان فى وظائف رمضان؛
5- التخويف من النّار و التعريف بحال دارالبوار كه صفة النار و التحذير من دارالبوار هم ناميده شده است؛
6- جامع العلوم و الحكم فى شرح خمسين حديثاً من جوامع الكلم؛
7- الخشوع فى الصلاة؛
8- الذيل على طبقات الحنابلة، كه علاوه بر سير تاريخى مذهب حنبلى در طول تقريباً 3 سده و فعاليت‌هاى اجتماعى، سياسى و ادبى حنبليان، احاديث و مسائل فقهى فراوانى را نيز در بر دارد.
9- شرح علل ترمذى؛
10- الفرق بين النصيحة و التعبير؛
11- فضل علم السلف على الخلف؛
12- القواعد، در فقه شامل عبادات و معاملات؛
13- لطائف المعارف فيما لمواسم العام فى الوظائف؛
14- مختصر شعب الايمان بيهقى؛
ب- خطى
1- اختيار الابرار؛
2- استنشاق نسيم الانس من نفحات رياض القدس در تصوف؛
3- اهوال القبور و احوال اهلها الى النشور؛ كه احتمال دارد همان كتاب اهوال يوم القيامة باشد.
4- كتاب التوحيد؛
5- الذُل و الانكسار للعزيز الجبّار؛
6- رسالة فى الحديث؛
7- رسالة فى سورة الاخلاص؛
8- شرح بعض احاديث مسند احمد؛
9- شرح بخشى از صحيح بخارى؛
10- فضائل الشام.
منابع
دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج3، ص845.
وابسته‌ها
طبقات الحنابلة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
فضائل الشام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الإستخراج لأحکام الخراج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
أهوال القبور و أحوال أهلها إلی النشور / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الخراج / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
لطائف المعارف فیما المواسم العام من الوظائف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
لطائف المعارف فيما لمواسم العام من الوظائف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
القواعد في الفقه الإسلامي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
أحکام الخواتيم و ما يتعلق بها / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
التخويف من النار و التعريف بحال دار البوار / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده