مطالع الأنوار في شرح شرائع الإسلام

‏ مطالع الأنوار في شرح شرائع الإسلام
پدیدآوران	شفتی بیدآبادی، محمدباقر (نويسنده) محقق حلی، جعفر بن حسن (نويسنده)
ناشر	مکتبة مسجد سيد اصفهان
مکان نشر	ايران - اصفهان
سال نشر	مجلد1: 1409ق، مجلد2: 1409ق، مجلد3: 1409ق، مجلد4: 1409ق، مجلد5: 1409ق
موضوع	فقه جعفری - قرن 7ق. حلی، جعفر بن حسن، 602 - 676ق. شرايع الاسلام في مسايل الحلال و الحرام - نقد و تفسير.
زبان	عربی
تعداد جلد	6
کد کنگره	‏ ‏‎‏BP‎‏ ‎‏182‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏ش‎‏4029‎‏ ‎‏1367*

مطالع الأنوار في شرح شرائع الإسلام، که نام درست و کامل آن، «مطالع الأنوار المقتبسة من آثار الأئمة الأطهار» است، تألیف عالم شیعی، آیت‌الله سید محمدباقر شفتی گیلانی (متوفی 1260ق)، از جمله شروح عربی کتاب «شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام» محقق حلّی (متوفی 676ق) است.

ناصرالدین انصاری قمی در رابطه با کتاب نوشته است: «این کتاب شرح بخش‌های «طهارت» و «صلاة» - تا پایان نماز میت - ‌شرایع بوده و در شش مجلد تدوین گردیده است، که عبارتند از: ج1: طهارت؛ ج2: افعال نماز؛ ج3: قواطع و خلل نماز؛ ج4: عدالت و شرایط امام جماعت؛ ج5: نماز عیدین؛ ج6: نماز میت. این کتاب، در 6 جلد رحلی در اصفهان به چاپ رسیده است»‏. اما با مراجعه به کتاب معلوم شد که کتاب تنها به موضوع «صلات» اختصاص دارد و بحث طهارت در این مجموعه شش جلدی نیامده است.

مؤلف بزرگوار، این کتاب را به فارسی نیز به نام: «تحفة الأبرار الملتقط من آثار الأئمة الأطهار(ع)» درآورده و در سال 1412ق، در اصفهان با تحقیق سید مهدی رجایی، در دو جلد به چاپ رسیده است‏.

شروح کتاب شرائع الإسلام (که به‌گونه‌های مختلف مانند: شرح مزجی، تعلیقه و قال - أقول بوده) دو قسمند:

1. شرح‌هایی که نام خاصی ندارند و به نام «شرح شرائع الإسلام» معروفند.
2. شروحی که عناوین خاصی دارند و معروف‌ترین آنها عبارتند از: مسالک، مدارک، جواهر، مطالع الأنوار و هداية الأنام‏.

آیت‌الله شهاب‌الدین مرعشی نجفی بر این کتاب مقدمه نوشته و محققین فقه را به استفاده از این تألیف نفیس و بهره بردن از دقایق و انوار آن فراخوانده است‏.

شارح در این کتاب با ذکر بخشی از عبارت شرایع، با ذکر «أقول» به شرح و توضیح آن پرداخته و بر عبارات شرایع تعلیقه زده است. کتاب با چاپ سنگی منتشر شده و فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. انصاری قمی، ناصرالدین، «کتاب‌شناسی شروح شرائع الإسلام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فصلنامه مشکو‌ة، تابستان 1373، شماره 43، ص‌197 تا 229.
3. انصاری قمی، ناصرالدین، «کتاب‌شناسی شروح شرائع الإسلام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، میراث شهاب، تابستان و پاییز 1391، شماره 68 و 69، ص‌89 تا 134.