آذری قمی، احمد
احمد آذری قمی (1302- 1377ش) فقیه شیعی و سیاست‌مدار ایرانی و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی، عضو شورای بازنگری قانون اساسی و از مؤسسین روزنامه رسالت بود. وی از شاگردان آیت‌الله بروجردی و محقق داماد بود.
تولد و دوران کودکی
احمد آذری قمی در سال 1342ق/ 1302ش در قم به دنیا آمد. پدرش حسینعلی، از مردان معروف و مشهور قم بود. خاندان وی به خاندان بیگدلی شاملو شهرت داشتند.
==دوران تحصیل ==
وی در پنج‌سالگی به مکتب رفت و آموختن قرآن را آغاز کرد. استعداد و حافظه خوب او باعث شد که در طول دوران دبستان و دبیرستان، همواره شاگرد اول باشد. در همان سال، تحت تأثیر سخنان امام خمینی (ره) قرار گرفت و مشتاق کسب علوم دینی شد. ازاین‌رو به مدرسه فیضیه رفت و ادبیات عرب را آغاز کرد و در مدت دو سال، ادبیات، منطق، معالم، شرح لمعه و مقداری از رسائل را به پایان رساند. در تابستان 1322ش به بروجرد رفت و در درس معالم آیت‌الله بروجردی شرکت کرد.
در پاییز همان سال، به نجف اشرف مشرف شد و از محضر استادان آن دیار نیز بهره‌های فراوان برد. پس از دو سال، به ایران آمد و با مشاهده رونق بی‌نظیر حوزه علمیه قم، با حضور آیت‌الله بروجردی از بازگشت به نجف صرف‌نظر کرد.
==اساتید==
وی در سال‌های تحصیل خود، محضر عالمان برجسته بسیاری را درک کرد و همواره در کنار درس، در درس اخلاق امام خمینی(ره) شرکت می‌جست. وی رسائل و مکاسب را نزد حضرات آیات آقا سید یحیی یزدی، آقا میرزا هاشم آملی و حاج میرزا حسن یزدی که هر سه از شاگردان آقا ضیاء عراقی بودند، فرا گرفت. برای فراگیری کفایه نیز به درس آیت‌الله زنجانی رفت. سپس به درس خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی رفت و دروس او را یادداشت‌برداری می‌کرد. این حضور، بیش از یک سال و نیم به طول انجامید.
با بازگشت به قم، به مدت پانزده سال در درس آیت‌الله بروجردی شرکت کرد و مدت بیست‌وپنج سال متوالی در دروس فقه و اصول آیت‌الله محقق داماد حضور داشت و در ضمن آن، از اخلاق و سیره معنوی او نیز بهره‌مند گشت.
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
وی از آغازین سال‌های تحصیل، به تدریس همت گماشت. از سال 1351ش تدریس رسائل و خارج فقه را در مدرسه علمیه حقانی آغاز کرد. در سال 1367ش با درخواست امام (ره) از حوزه، مبنی بر پرداختن به مسائل مستحدثه، ایشان درس‌های خارج خود را به مسائل مستحدثه در مکاسب محرمه، اجتهاد و تقلید، ربا و بانکداری اسلامی اختصاص داد که حاصل آن، کتاب‌های اجتهاد و تقلید در چهار جلد و مکاسب محرمه در سه جلد و دیگر کتب می‌باشد.
وی در پیش از انقلاب و پس از انقلاب، در مجلات و نشریات گوناگونی، مقاله نگاشته‌اند. از جمله می‌توان به مقاله «امید» در مجله «مجموعه حکمت» یا مقاله انتقادی درباره کتاب جهان اسلام، نوشته لویی ماسینیون در مجله مکتب تشیع اشاره کرد. بخش اعظم مقالات وی در پس از انقلاب در روزنامه «رسالت» که خود مؤسس آن بود، چاپ شده است. بسیاری از این مقالات هم اکنون در قالب کتب منتشر شده است.
فعالیت‌های سیاسی
ایشان در دوران رژیم شاه فعالیت سیاسی گسترده‌ای داشت. در سال 1324ش بحث آوردن جنازه رضاخان پهلوی به ایران و دفن آن در قم مطرح شد که فدائیان اسلام در این زمینه قیام کردند. وی از علاقه‌مندان به فدائیان اسلام و از مدافعان ایشان بود. در داستان ملی شدن صنعت نفت نیز از هیچ کوششی دریغ نورزید و همواره به افشاگری می‌پرداخت.
در سال 1344ش که قرار شد طلاب و فضلا در منازل علما تحصن کنند، ایشان فعالیت گسترده‌ای داشت و خود مسئول سازمان‌دهی تحصن در بیت آیت‌الله گلپایگانی بود. از فعالیت‌های مهم وی در صحنه سیاسی، حضور در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغازین روزها تا پایان عمر بود. او خود از مؤسسان جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در فعالیت‌های علمی و سیاسی آن شرکت می‌کرد و اعلامیه‌ها و بیانیه‌های آن در زمینه‌های گوناگون را امضا می‌نمود.
ایشان در رژیم طاغوت، بارها به زندان افتاد که حداکثر آن شش ماه بود و به مدت سه سال هم به برازجان تبعید شد. در واپسین روزهای انقلاب که دولت شاه فرودگاه‌ها را برای فرود هواپیمای امام (ره) بسته بود، ایشان به صف متحصنین در دانشگاه تهران پیوست و همواره به مخالفت با دولت شاه پرداخت.
وی پس از انقلاب نیز در مسؤولیت‌های فراوانی ایفای نقش کرد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- دادستان دادگاه‌های انقلاب تهران با حکم امام (ره)؛
- نماینده امام برای اجرای حکم عفو در استان خوزستان؛
- نمایندگی مردم قم در مجلس شورای اسلامی در دوره دوم؛
- عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی؛
- نمایندگی مجلس خبرگان رهبری در دوره اول و دوم از استان تهران؛
- سرپرستی روزنامه رسالت؛
- عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
وفات
ایشان در سال 1377ش درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.
آثار
ایشان کتب فراوانی از خود بر جای نهاده است که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- مالکیت در اسلام؛
- خط امام؛
- پاسخ به مشکلات اقتصادی اسلام؛
- ولایت‌فقیه از دیدگاه قرآن؛
- ولایت‌فقیه از دیدگاه فقها؛
- پرسش و پاسخ به سؤالات مذهبی، اجتماعی، اقتصادی؛
- شرحی بر وصیتنامه سیاسی- الهی امام خمینی (ره)؛
- دیه و شطرنج از دیدگاه احکام فقهی؛
- سیمای زن در نظام اسلامی؛
- التحقيق في الأصول المفيدة؛
- اجتهاد و تقلید؛
- مکاسب محرمه؛
- رساله علمیه؛
- ولایت‌فقیه از دیدگاه شیخ انصاری؛
- شئون و شرایط رهبری و مرجعیت؛
- مسؤولیت اخذ و صرف وجوه شرعی؛
- سخنرانی‌های آقای آذری در حرم مطهر حضرت معصومه (س)؛
- احکام زمین و متعلقات آن؛
- رهبری پرچم‌دار مبارزه با کفر و استکبار؛
- احتکار و گران‌فروشی؛
- خطبه‌های نماز جمعه شهرک آیت‌الله خامنه‌ای (خاوه)؛
- توضیح المسائل [۱].
پانویس
- ↑ پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
منابع مقاله
برگرفته از سایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، به آدرس: https://www.jameehmodarresin.org/index.php/azae-jameeh/azae-sabeq/130-azare-qome-ahmad/3767-2014-05-26-08-19-14