علوم قرآنی (معرفت)

    از ویکی‌نور
    علوم قرآنی
    نام کتاب علوم قرآنی
    نام های دیگر کتاب التمهید فی علوم القرآن. تلخیص. فارسی
    پدیدآورندگان معرفت، محمدهادی (نويسنده)
    زبان فارسی
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏69‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏ت‎‏8042
    موضوع قرآن - علوم قرآنی
    ناشر موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهيد
    مکان نشر قم - ایران
    سال نشر 1381 هـ.ش
    کد اتوماسیون 3091


    معرفى كتاب

    مؤلف:آيت ا..محمد هادى معرفت

    كتاب پيرامون مسائل علوم قرآنى نوشته شده كه در آن

    برخى از موضوعات همچون:مسالۀ وحى،نزول قرآن،جمع و

    تاليف قرآن،نسخ،محكم و متشابه،اعجاز قرآن و شبهۀ تحريف

    مورد بررسى قرار گرفته است

    مؤلف كه يكى از دانشمندان بزرگ معاصر در عرصۀ قرآن پژوهى و مسائل

    علوم قرآنى به شمار مى‌رود(و در اين راستا كتاب ارزشمند التمهيد را نوشته‌اند)

    در اين كتاب سعى نموده است مسائل مهم علوم قرآنى را مورد تجزيه و تحليل

    قرار دهد،در حقيقت اين كتاب خلاصه‌اى است از مطالب كتاب التمهيد

    كه به زبان فارسى نوشته شده و مورد استقبال فراوان

    قرآن پژوهان قرار گرفته است.از ويژگيهاى كتاب آن است كه مطالب آن بصورت

    تحقيقى و با استفاده از منابع اوليه ارائه شده است.

    ساختار كتاب:

    كتاب داراى يك مقدمه و نه فصل مى‌باشد كه فهرست مطالب آن

    به شرح زير است

    فصل اول:پديدۀ وحى شامل:

    وحى در لغت و قرآن/اقسام وحى رسالى/امكان وحى/و كيفيت نزول وحى

    فصل دوم:نزول قرآن شامل:

    آغاز نزول/سه سال تاخير نزول/مدت نزول/اولين و آخرين آيه و سوره/

    معيار تشخيص سوره‌هاى مكى و مدنى/ترتيب نزول/اسباب نزول/و اسامى قرآن

    فصل سوم:جمع و تاليف قرآن شامل:

    جمع و تاليف قرآن/وصف مصحف على(ع)/جمع زيد بن ثابت/مصاحف صحابه/

    يكسان شدن مصاحف/موضع امامان در حفظ مصحف مرسوم/و قرآن در مراحل تكاملى خود

    فصل چهارم:قرّاء و قرائات سبع شامل:

    تعريف قرائت/عوامل اختلاف قرائات/قرّا سبعه و راويان آنها/اصطلاح تواتر

    /حديث احرف سبعه/ضابطۀ تشخيص قرائت صحيح/و تدوين قرائت‌هاى معروف

    فصل پنجم:نسخ در قرآن شامل:

    حكمت نسخ/تعريف نسخ/شرائط و حقيقت نسخ/انواع نسخ/و تعداد آيات منسوخه

    فصل ششم:محكم و متشابه شامل:

    متشابهات در قرآن/احكام و تشابه/تفسير و تاويل/و نمونه‌هايى از آيات متشابه

    فصل هفتم:وجوه و نظائر در قرآن شامل:

    تعريف وجوه و نظائر/اقسام آن/لغات غريبه/واژه‌هاى غير عربى/و حروف مقطعه

    فصل هشتم:اعجاز قرآن شامل:

    پيشينۀ بحث/تشخيص اعجاز/وجوه اعجاز/تحدى قرآن/مراحل تحدى

    ابعاد اعجاز/اعجاز بيانى/اعجاز علمى/و اعجاز تشريعى

    فصل نهم:دفع شبهۀ تحريف شامل:

    تحريف در لغت و اصطلاح/دلايل نفى تحريف/منشأ قول به تحريف

    /روايات اهل سنت/فاجعۀ كتاب الفرقان/روايات اماميّه/و گزارشى

    از كتاب«فصل الخطاب»

    ويژگى‌ها:

    1-در فصل هفتم-ابتدا پيرامون ضرورت شناخت وجوه

    و نظائر سخن گفته و در ادامه،آن را به چهار قسم تقسيم نموده و براى هر كدام

    از قرآن مثالهايى ذكر مى‌نمايد

    2-در فصل سوم:پيرامون جمع قرآن توسط عثمان سخن گفته،

    موضع امامان معصوم(ع)را دربارۀ حفظ مصحف مرسوم بيان مى‌كند

    3-در همين فصل پيرامون پيدايش خط عربى و سير تكاملى آن سخن گفته،

    مسالۀ نقطه گذارى و حركات قرآن و نشانه گذارى بر آن را توضيح مى‌دهد.

    4-در فصل چهارم-پس از تعريف قرائت،عوامل اختلاف قرائت

    را بدينگونه بيان مى‌نمايد:ابتدائى بودن خط،بى‌نقطه بودن حروف و خالى بودن

    از علائم و حركات

    5-در همين فصل(چهارم)،مسالۀ تواتر قراتها و عدم حجيت آن را مطرح و سپس

    نمونه‌هايى از مخالفت بزرگان با قرّاء مختلف را ذكر مى‌نمايد

    6-در مقدمه كتاب پس از تعريف اصطلاحى علوم قرآن،پيشينۀ تاريخى

    علوم قرآنى را بحث و كتابهايى را كه از زمان نخستين تا كنون نوشته شده،

    بطور اختصار معرفى مى‌نمايد-در ادامۀ آن كسانى را كه در مقدمۀ تفسير

    خود به مباحث علوم قرآنى پرداخته‌اند معرفى مى‌نمايد

    7-در فصل اول،پس از تعريف وحى و بيان اقسام آن،امكان وحى

    را مورد بررسى قرار داده،اشكالات مطرح شده را پاسخ مى‌دهد

    و به دنبالۀ آن افسانۀ غرانيق را مطرح و بى‌اساس بودن آن را توضيح مى‌دهد

    8:در فصل پنجم:پس از تعريف نسخ انواع متصور آن را ذكر

    و نسخ حكم بدون تلاوت را پذيرفته و در ادامه،نسخ مشروط را مطرح

    مى‌نمايد و آن را توضيح مى‌دهد.

    9-در فصل سوم:ويژگيهاى مصحف حضرت على(ع)را بدينگونه بيان مى‌نمايد

    ترتيب دقيق آيات و سوره‌ها طبق نزول-قرائت آيات طبق قرائت پيامبر(ص)

    و مشتمل بودن بر تاويل و تنزيل،در ادامه سرانجام مصحف حضرت على(ع)

    را توضيح مى‌دهند

    10-در فصل هشتم:پس از تعريف اعجاز و اقسام آن،

    اعجاز علمى قرآن را مورد بررسى قرار داده،نمونه‌هايى از آيات را كه مى‌توان

    اعجاز علمى را از آن استفاده نمود ذكر مى‌كند

    11-در فصل هفتم:پس از تعريف لغوى و اصطلاحى تحريف،و دلايل

    نفى تحريف را كه عبارتند از:گواهى تاريخ،ضرورت تواتر قرآن،اعجاز

    قرآن،عرضۀ روايات بر قرآن و نصوص اهل بيت(ع)،بيان مى‌نمايد

    نسخه شناسى

    كتاب يك جلد،متن آن فارسى،داراى 496 صفحه مى‌باشد كه

    مشخصات آن به قرار زير است:

    1-كاغذ:اعلا

    2-چاپ:كامپيوترى

    3-جلد:شوميز

    4-نوبت چاپ:چهارم

    5-تيراژ:3000 نسخه

    6-تاريخ انتشار:سال 1381

    7-ناشر:مؤسسۀ فرهنگى تمهيد

    8-داراى فهرست:

    الف:مطالب كتاب

    ب:اعلام

    ج:منابع و مآخذ

    9-نام كتاب:علوم قرآنى

    10-نام مؤلف:محمد هادى معرفت


    پیوندها

    مطالعه کتاب علوم قرآنی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور