الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح
| الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (نویسنده)
المعی، علی بن حسن (محقق) العسکر، عبدالعزیز بن ابراهیم (محقق) الحمدان،حمدان بن محمد (محقق) |
| ناشر | دار الفضيلة |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح، اثر احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، کتابی است در انتقاد به دین مسیحیت و تناقضات موجود در آن که به قلم علی بن حسن بن ناصر المعی، عبدالعزیز بن ابراهیم و حمدان بن محمد حمدان، تحقیق و تصحیح شده است.
در زمان ابنتیمیه، مکاتب کلامى از رشد و گسترش بازمانده و دفاعیه‌هاى آنان از اسلام فاقد روش بود و بیش از آنکه عامه مسلمانان را مخاطب سازد، به خواص اختصاص داشت. در چنین فضایى ابن تیمیه از نوشتن کتاب خود دو هدف اصلى را دنبال مى‌کرد: نخست توجه به عامه مسلمانان و زدودن هرگونه شبهه از دلهای آنان و دیگرى معرفى اسلام به مسیحیان به‌گونه‌اى درست و دقیق؛ به همین سبب چنین کتابى شایان توجه است.[۱].
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محققان و نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب یا فصلبندی خاصی، در موضوعات و عناوین متعدد و مختلفی، در سه جلد، سامان یافته است.
هرچند کتاب‌هاى متعددى در نقد مسیحیت به دست مسلمانان نوشته شده است، اما اثر حاضر به سبب روشمندى خود از آنها متفاوت است و مىتوان آن را کتابى «تأسیسى» در این عرصه دانست[۲].
گزارش محتوا
در مقدمه محققین، ضمن ارائه زندگی‌نامه مفصلی از نویسنده، به بیان اسباب تألیف کتاب پرداخته شده و به محتوای کتاب، اشاره گردیده[۳] و در مقدمه مؤلف، پس از حمد و ثنای الهی، موضوع کتاب، بیان گردیده است.[۴].
ابن تیمیه کتاب خود را در پاسخ به نامه یکى از عالمان مسیحى اهل قبرس نوشته است. وى در این نامه با استناد به آیات قرآنى و شواهد دیگر نقلى و عقلى، کوشیده بود تا برترى آیین مسیح را بر اسلام نشان دهد. همچنین از نامه‌اش آشکار می‌شد که وى آشنایى خوبى با اسلام و متون آن دارد. ابن تیمیه این فرصت را غنیمت شمرده تا مسیحیان را مخاطب ساخته، به‌تفصیل مدعیات آن عالم قبرسى را که بازگویى و بازتولید همان مدعیات پیشین در قالبى تازه بود، به نقد کشد[۵].
ابن تیمیه در کتاب خود به‌تفصیل یکایک عقاید دینى اسلامى را معرفى، تقریر و تثبیت، کرده و سپس به گزارش و نقد دیدگاه‌هاى رقیب مىپردازد و در این راه به‌ترتیب از سه مرحله مى‌گذرد: گزارش مسئله، آوردن شواهد و آنگاه تقریر حقیقت.
ابن تیمیه به شیوه‌اى جدلى همه توان خود را به‌کار گرفته تا باور تثلیث را ابطال کند و ازآنجاکه آن را ریشه باورهاى مسیحى مىداند، از هیچ کارى فروگذار نکرده است؛ از جمله طرح شقوق و فروع مختلف و پراکنده‌نویسى و استطراد در بحث[۶].
ابن تیمیه پس از طرح و نقد بحث تثلیث، به‌گونه‌اى مستقل، بحث تصلیب و فدیه را پیش کشیده و از گستردن بحث و به‌کارگیرى همه شیوه‌هاى عقلى و نقلى و حرکت در سطوح بحث خوددارى نکرده است.[۷].
موضوع مطرحشده بعدی، مسئله کتب مقدس عهدین و وحیانى بودن آنهاست. ابن تیمیه در این بحث مى‌کوشد تا اصل وحیانى بودن این کتاب‌ها را نقد کرده و نشان دهد که تحریف شده‌اند و قیاس آنها را به قرآن باطل شمارد. ابن تیمیه در این بحث، شیوه‌اى جدلى پیش گرفته و با اصل قرار دادن قرآن مى‌کوشد نادرستى و تحریفات عهدین را بنمایاند. در این بحث، ابن تیمیه از گستردن بىدلیل مسائل خوددارى نکرده و راه تفصیل را برگزیده است.[۸].
بحث بعدی کتاب، جایگاه نبوت است؛ درحالى‌که عده‌اى از بنی‌اسرائیل در حق پیامبران(ع) از هیچ استخفافى فروگذار نمى‌کردند، برخى از مسیحیان مقام پیامبرشان را تا حد خدایى بالا بردند؛ بدین ترتیب هر دو گروه از مسیر میانه دور شدند. این کتاب در پى آن است تا این بحث را به‌نیکى بکاود و خطاهاى رایج کتاب مقدس و پیروان آن را در این‌باره به نقد کشد و نبوت حضرت محمد(ص) را ثابت کند. با بررسى این بحثها متوجه می‌شویم که ابن تیمیه در کتاب خود راه تفصیل را پوییده و از هیچ بحثى، چه ریز و چه درشت، فروگذار نکرده و به این ترتیب کتابى دائرةالمعارفگونه پدید آورده است که در آن گفته‌هاى پیشینان را مىتوان یافت؛ به همین سبب ابن تیمیه در کتاب خود بحث تصلیب و اعمال و سلوک اهل کتاب را شایسته بحثى مستقل دیده است. در حقیقت باید گفت ابن تیمیه به واقعیت و اعمال عبادى مسیحیان در طول تاریخ نیز توجه داشته و از این جهت کتاب او غنى است و مىتوان آن را عرصه‌اى براى فهم سلوک اخلاقى و عبادى مسیحیان دانست[۹].
در پایان می‌توان به این نکته اشاره نمود که ابن تیمیه مباحث فراوانى را در کتاب خود آورده، لیکن آنها را از هم متمایز نساخته است؛ در نتیجه تداخل و همپوشانى قابل توجهى در مباحث او به چشم مى‌خورد. ابن تیمیه عمدتاً در پى دفاع از آموزه‌هاى اسلامى و اثبات درستى آنهاست تا ابطال آموزه‌های مسیحی و نشان دادن تناقض درونی آنها. نویسنده از میراث کلامى مسلمانان در کار خود به‌نیکى بهره گرفته، لیکن در آن حد متوقف نشده و کوشیده است هوشمندانه بر آن چیزى بیفزاید و مباحث خود را از حوزه مسائل نظرى و انتزاعى صرف بیرون آورده، با واقعیت زمانه خود گره بزند. این کتاب درست در زمانه‌اى که اعتقادات مسلمانان در معرض حمله قرار داشت نوشته شده و نویسنده دغدغه مسائل زمانه خود را داشته است. بدین ترتیب، این کتاب بیانگر استمرار و تکامل مناظرات کلامى بین الادیانى و تحولات آن است.[۱۰].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست مطالب هر سه جلد، به‌همراه فهرست روایات، اشعار، اماکن، اعلام و اعلام النساء، در انتهای جلد سوم آمده است.
در پاورقی‌ها که توسط محققین و بسیار مفصل و دقیق نوشته شده، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضحیات جامع و مفصلی راجع به برخی از کلمات و عبارات متن، ارائه گردیده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسلامی، سید حسن، «معرفی کتاب: سنت نقادی مسیحیت در میان مسلمانان»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: هفت آسمان، تابستان 1387، شماره 38 (12 صفحه، از 243 تا 254).