حاشية الإمام البيجوری علی جوهرة التوحيد
حاشية الإمام البيجوري علی جوهرة التوحيد یا «تحفة المريد علی جوهرة التوحيد»، شرح عالم شافعی ابراهیم بن محمد باجوری/ بیجوری (متوفی 1276ق) بر «جوهرة التوحيد في علم الكلام» ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد، از جمله مهمترین آثار کلامی اهل سنت است که لقانی در آن اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است. متن منظومه جوهرة التوحيد در ابتدای این اثر بهصورت یکجا ارائه شده است. علی جمعه محمد شافعی، تحقیق و تصحیح این اثر را به انجام رسانده است.
| حاشية الإمام البيجوري علی جوهرة التوحيد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | باجوري، ابراهيم (نویسنده)
محمد، علي جمعه (محقق) لقاني، ابراهيم بن ابراهيم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | جوهرة التوحيد
حاشية الإمام البيجوري علي جوهره التوحيد تحفة المريد علي جوهرة التوحيد |
| سال نشر | مجلد1: 1431ق, |
| شابک | 977-342-014-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
مقدمه تحقیقی این اثر با اشاره به اهمیت علم توحید آغاز شده است؛ علمی عظیم و جلیل‌القدر که مهمترین مسائل انسان بر روی کره زمین، مانند قضیه الوهیت، رسالت، جزا در روز آخر را چاره می‌کند[۱].
محقق سپس در رابطه با سبب گزینش این اثر می‌نویسد: علمای گذشته طبقه‌ای پس از طبقه‌ای به تألیف آثاری در علم توحید همت گماردند تا موضوع توحید را به بهترین وجه و نیکوترین روش بیاموزند. ما نیز حاشیه امام باجوری بر جوهرة التوحيد شیخ لقانی را برای مطالعه و تعلیقه بر آن برگزیدیم.
وی عبارات این کتاب را سهل و ساده دانسته که فوائد آن در خلال مباحث کتاب پراکنده است. مباحث کتاب را با قواعد کلی و ضوابط متعدد حفظ کرده و با شعر و نظم آسان و لطیف شاهد آورده تا مبتدی بتواند آنها را حفظ کند[۲].
سند محقق اثر در قرائت کتاب جوهرة التوحيد، بررسی شرح حال و آثار نویسنده و متن کامل منظومه، دیگر مباحث ارائهشده در ادامه کتاب است.[۳].
شارح در شرح کتاب از شیوه «قوله...» استفاده کرده است؛ بدین ترتیب که یک بیت از جوهرة التوحيد را نقل کرده و سپس در ذیل با لفظ «قوله» به بخشی از کلام منظوم نویسنده اشاره کرده و به شرح و توضیح آن پرداخته است؛ البته ذکر «أقول» را به هنگام شرح مطالب لازم ندیده و از آن صرف نظر کرده است. از جمله محاسن کتاب شمارهگذاری ابیات کتاب است. همچنین محقق اثر به جهت راحتی محققین با شمارهگذاری مطالب کتاب در کروشه، کل کتاب را به 898 شماره تقسیم کرده است.
توضیح برخی عبارات و اصطلاحات، معرفی برخی اعلام و توضیحات برگرفته از شرح احمد بن محمد صاوی در پاورقیهای کتاب ذکر شده است.[۴].
از جمله مزیتهای این شرح بر دیگر شروح جوهرة التوحيد، فهرست مباحث است که فهرست تفصیلی است، ولذا محقق بهراحتی می‌تواند مبحث مورد نظر را بیابد. فهارس آیات قرآنی، احادیث و آثار و اقوال، اعلام، کتب، غزوات، حیوانات، اماکن، اشعار و فرق، دیگر فهارس ارائهشده در کتاب است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.