آیین همسرداری
آيين همسردارى يا اخلاق خانواده، تأليف آيت‌الله ابراهيم امينى، از جمله نوشته‌هاى فارسی در موضوع اخلاق زناشویى است كه با قلمى ساده و روان نگارش شده است. نویسنده با هدف آشنايى پسران و دخترانى كه درصدد ازدواج هستند با وظايف زناشویى و آمادگى برای آغاز زندگى مشترك، دست به تأليف کتاب زده است.[۱]
| آیین همسر داری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امینی، ابراهیم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | اخلاق خانواده |
| ناشر | اسلامی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام و خانواده
روابط زن و مرد - جنبه‌های مذهبی - اسلام زناشویی (اسلام) |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 253/2 /الف8آ9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و دو بخش است كه در بخش اول، وظايف بانوان و در بخش دوم، وظايف مردان بيان شده است. هریک از بخش‌هاى کتاب مشتمل بر عناوین متعددى است كه البته بخش اول بيشترين عناوین را به خود اختصاص داده است.
نویسنده در ابتداى هر مطلب توضيحاتى را بيان و سپس به احاديث پيامبر مكرم اسلام(ص) و ائمه معصومين(ع) استناد مى‌كند. گاه نيز سخنانى را از بزرگان و دانشمندان در تأييد آن مطلب متذكر مى‌شود. وى سعى دارد كه متن کتاب را از شيوه آموزشى صرف خارج كرده و با شيوه خطابى با الفاظى چون «خانم يا آقاى محترم» مخاطب را در بحث، مشاركت داده و فكر و وجدان خواننده را تحت تأثير قرار دهد و در اين امر موفق است. وى همچنين داستان‌ها و اتفاقات جالبى را در بخش‌هاى مختلف کتاب ارائه مى‌كند كه بر جذابيت نوشتار مى‌افزايد.
گزارش محتوا
در اين کتاب، مشكلات زناشویى مورد بررسى قرار گرفته و با استفاده از قرآن شريف و احاديث پيغمبر(ص) و ائمه(ع) و گاهى با استفاده از آمار عمومى و تجربه‌هاى شخصى، تذكراتى داده شده و راهنمايى‌هاى لازم به‌عمل آمده است.
نگارنده، مدعى نيست كه با خواندن اين کتاب تمام مشكلات خانوادگى حل و فصل خواهد شد؛ زيرا عوامل ديگرى نيز بدون شك دخالت دارند، لیکن اميدوار است كه خواندن اين کتاب و به‌كاربستن آن، در حل بسيارى از مشكلات به خانواده‌ها كمك كند.[۲]
در اين کتاب وظايف هریک از زن و مرد به‌طور جداگانه مورد بررسى قرار گرفته و کتاب به دو بخش تقسيم شده است: بخش اول، وظيفه زن نسبت به شوهرش و بخش دوم، وظيفه مرد نسبت به همسرش. لیکن لازم است كه زن و شوهر هر دو بخش را بخوانند تا به وظايف مشترك آشنا شوند و بينايى بهترى پيدا كنند. وقتى یکى از دو بخش را مى‌خوانيد ممكن است خيال كنيد كه از یک طرف جانب‌دارى شده و وظيفه ديگرى مورد غفلت واقع شده است، لیکن چنين نيست، وقتى بخش ديگر را بخوانيد تصديق خواهيد كرد كه تعصبى در كار نبوده و بى‌طرفانه قضاوت شده است.[۳]
نویسنده پيش از ورود به بحث و بيان وظايف بانوان نسبت به شوهرانشان، مطالبش را با تبيين هدف ازدواج آغاز كرده است. ازدواج برای انسان یک نياز طبيعى است و فوائد مهمى را در بر دارد كه اهم آنها در سه مورد: 1. نجات از سرگردانى و بى‌پناهى و تشكيل خانواده؛ 2. ارضاى غريزه جنسى و 3. توليد و تكثير نسل، خلاصه شده است. سپس به تاكيدات قرآنى و روايى در اين زمينه اشاره شده است.[۴]
اولين وظيفه‌اى كه مؤلف در بخش اول به آن پرداخته است، «شوهردارى» است. نویسنده شوهردارى را به مواظبت و نگهدارى شوهر معنا كرده و معتقد است كه اين امر، كاردانى و ذوق و سليقه و زيركى مخصوص نياز دارد. زن بايد مواظب اخلاق و رفتار شوهرش باشد، به كارهاى نیک تشویقش كند و از كارهاى بد نگهدارى‌اش كند.[۵]
نویسنده، در بخش ديگرى از کتاب، بانوان را توصيه به خوش‌اخلاقى مى‌كند و از نتايج بداخلاقى برحذر مى‌دارد. وى حديثى از پيغمبر اكرم(ص) را به‌عنوان شاهد مى‌آورد: «آدم بداخلاق نفس خودش را در رنج و عذاب دائم قرار مى‌دهد».[۶]
توقعات بيجا از جمله موضوعاتى است كه گاه زندگى را به كام زن و شوهر ناگوار مى‌كند. امكانات مالى و درآمد همه افراد یک‌سان نيست. همه نمى‌توانند در یک سطح زندگى كنند. نویسنده با خطاب به بانوان، پرهيز از چشم و همچشمى‌هاى بيجا را توصيه كرده و بنا كردن زندگى بر وام و نسيه برای خريد اشياء غير ضرورى را به مصلحت خانواده نمى‌داند.[۷]
مطالبى درباره كمك به ترقى شوهر، زن‌هاى وسواسى، نظافت منزل و خانه‌دارى، اشتغال بانوان، بچه‌دارى و تربيت فرزند، از ديگر عناوینى است كه نویسنده در بخش اول کتاب به آن پرداخته است.
در بخش دوم کتاب، نویسنده اولين وظيفه مرد را سرپرستى خانواده مى‌داند. وى در تبيين اين مطلب مى‌نویسد: زن و شوهر دو ركن بزرگ خانواده هستند، لیکن مرد بدان‌جهت كه آفرينش ویژه‌اى دارد و از جنبه تعقلات قوى‌تر است، ركن بزرگ و سرپرست خانواده محسوب مى‌شود. خداوند بزرگ نيز او را به‌عنوان قيم و سرپرست خانواده شناخته، در قرآن كريم مى‌فرمايد: «مردها سرپرست زنان مى‌باشند».[۸]
آيت‌الله امينى در اين بخش با ذكر روايات زيبايى از پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع)، تاكيد فراوانى بر اظهار محبت مرد نسبت به همسرش دارد؛ از آن جمله است روايتى از رسول اكرم(ص) كه فرمودند: «اين سخن مرد كه به همسرش مى‌گوید: واقعاً تو را دوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد».[۹]
احترام به همسر، یکى از موضوعاتى است كه نياز به رعايت متقابل دارد. زن نيز همانند مرد دوست دارد محترم و گرامی‌باشد و از تحقير و توهين رنجيده‌خاطر مى‌گردد. نویسنده به جهت زدودن برخى افكار و ديدگاه‌هاى زشت و به‌دور از واقعيت كه احترام شوهر نسبت به زن را ناپسند مى‌شمارد، اين نكته را به آقايان تذكر مى‌دهد كه: «بزرگداشت او تو را كوچك نمى‌كند، بلكه حق‌شناسى و صفا و مودت تو را به اثبات مى‌رساند.[۱۰]
خوش‌اخلاقى، ترتيب اثر ندادن به حرف بدگویان، ناديده گرفتن لغزش‌ها، مردان بدبين، اقتصاد خانواده، همكارى در كارهاى خانه، تعليم و تربيت و طلاق، از جمله ديگر عناوین موضوعاتى است كه در اين بخش مورد بحث قرار گرفته است.
وضعيت کتاب
فهرست مطالب در ابتداى کتاب آمده است. آدرس آيات و روايات و داستان‌ها در پاورقى کتاب ذكر شده است.
منابع مقاله
امينى، ابراهيم، آيين همسردارى يا اخلاق خانواده، تهران، انتشارات اسلامى، چاپ هفدهم، 1380.