اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد
اقتصاد، ترجمه فارسی کتاب «الاقتصاد إلی طريق الرشاد» شیخ طوسی به قلم عبدالمحسن مشکاتالدینی است. مترجم، در میلاد امام حسن مجتبی(ع) آن را به پیشگاه امام عصر(عج) تقدیم کرده است.[۱].
| اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طوسی، محمد بن حسن (نويسنده) مشکوه‌الديني، عبدالمحسن (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | اقتصاد ترجمه الإقتصاد إلي طريق الرشاد |
| ناشر | بنياد فرهنگي امام رضا (عليهالسلام) |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1360ش , |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ناشر (حسن سعید) در ابتدای کتاب، درباره چگونگی تصمیم بر ترجمه این کتاب میگوید: چند روز پس از ارائه متن چاپی اصل کتاب، دکتر عبدالمحسن مشکاتالدینی برای تشکر از چاپ آن به من مراجعه کرد که در همان جا از او درخواست ترجمه این اثر را کردم و پذیرفت. این ترجمه اولین اثر ارائهشده مؤسسه امام رضا(ع) است که به همت شیخ مهدی حائری تهرانی و حسن تهرانی در مسجد ارک تهران، تأسیس شد. هزینه چاپ آن از ثلث اموال حاج رضا تهرانی، تأمین شده است.[۲].
مهدی حائری تهرانی، پیشگفتاری بر ترجمه نوشته و در آن به معرفی شیخ طوسی و برخی خدمات و آثارش و موارد مربوط به چاپ این اثر، پرداخته است.[۳].
الاقتصاد في ما يجب علی العباد، نوشته شیخالطایفه محمد بن حسن طوسی، کتابی است در علم کلام اسلامی به شیوه شیعی. خود شیخ در فهرست آثار علمای امامیه به همین نام از این اثر یاد میکند. در این کتاب، اصول عقاید اسلامی به روش شیعه امامیه با ادله عقلی و نقلی ثابت شده است. پیش از آنکه شیخ کتابی در علم کلام بنویسد، سید مرتضی، رسالهای به نام جمل العلم و العمل نوشته بود و شیخ بخش نظری آن را شرح کرد. او در فهرست آثارش از آن به نام شرح الجمل یاد میکند و شاید به دلیل خوبی ترتیب و استحکامش در روش استدلال، بعدها آن را تمهيد الأصول نامید. کتاب الاقتصاد في ما يجب علی العباد، خلاصه همان شرح الجمل است و چنانکه ملاحظه میشود در آخر فصلها و بیشتر جاهای این کتاب، تفصیل مطلب را به شرح الجمل، ارجاع میدهد[۴].
کار ترجمه این اثر بیش از یک سال طول کشیده است.[۵]. «شیخ در اول این کتاب میگوید: آنچه درباره خداوند باید بدانیم، دو است: توحید و عدل. پس از آن گفتگو از توحید را مشتمل بر پنج جزء دانسته... عدل را نیز مشتمل بر پنج بخش بیان کرده است... و بنابراین کتاب ما باید مشتمل بر ده فصل باشد»[۶].
همچنین، شیخ مطالب شرح الجمل را در چهار بخش کلی جای داده است.[۷].
«اهم مسائل در این علم چهار چیز است و بقیه از توابع و فروع این چهار میباشند: اول شناختن خداوند که شرحدهنده و معرفیکننده کارهایی است که عقل خودمان ما را به آن مکلف میداند. دوم سخن گفتن خداوند است که از این راه تکالیف را برای ما روشن میکند و کسانی از نوع انسان هستند که سخنان او را برای ما میآورند. سوم وعد و وعید است که نتیجه کار کردن به تکلیف یا سرپیچی کردن از آن را روشن میکند. چهارم امامت است که سرآمد همه سه اصل اول است؛ زیرا امام مجری و شارح قوانین مربوط به ادای تکالیف فردی و اجتماعی میباشد. با در نظر گرفتن این مطالب ترجمه کتاب «الاقتصاد في ما يجب علی العباد» که کتاب حاضر است نیز در چهار بخش نهاده شد و دو فصل اول که در حقیقت خارج از مسائل خود آن علم است، مقدمه کتاب قرار داده شد»[۸].
مترجم، درباره کارهای دیگری که برای ترجمه این اثر انجام داده، مینویسد: برای آسانی دسترسی به جزئیات مسائل، ابتدا فصلها، بهترتیب در هر بخشی، با شماره ذکر شده تا معلوم شود که هر بخشی چند فصل دارد. سپس مطالب عمده و اصلی هر بخش، با حروف هجایی و بهترتیب ابجد مشخص شده و مسائل کوچک و فرعی با شماره تعیین شد. فهرست کلی مطالب به این ترتیب در ابتدای اثر تنظیم شده تا یافتن هر موضوع کلی یا جزئی بهآسانی انجام گیرد[۹].
ترجمه این اثر از روی نسخه چاپی آن انجام شده و مؤسسه چهلستون مسجد جامع تهران آن را از روی نسخه خطی کتابخانه چهلستون و نسخه متعلق به کتابخانه آقای روضاتی چاپ کرده است. چون این نسخه غلطهای فاحشی داشته، مترجم مشکلاتش را از روی نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و با مراجعه به کتاب «تمهيد الأصول» شیخ، اصلاح کرده است.[۱۰].
در آخر نسخه کتابخانه آقای روضاتی از طرف کاتب نوشته شده: «تم كتاب الاقتصاد الهادي إلی طريق الرشاد» و همین عبارت در پشت جلد نسخه چاپی نیز قید شده است، ولی ازاینرو که خود شیخ در کتاب فهرستش این اثر را «الاقتصاد في ما يجب علی العباد» ذکر کرده و دیگران نیز به همین نام از آن یاد کردهاند، ترجمه حاضر نیز به همین عنوان، معنون شده است.[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و سخن ناشر و پیشگفتار کتاب.