لباب الإشارات و التنبيهات
لباب الإشارات و التنبيهات از آثار فخرالدین محمد رازی (متوفی 606ق)، تلخیص «الاشارات و التنبیهات» شیخ‌الرئیس ابوعلی سیناست. کتاب با مقدمه و تحقیق احمد حجازی سقا منتشر شده است.
| لباب الإشارات و التنبيهات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فخر رازی، محمد بن عمر (نويسنده) سقا، احمد حجازي (محقق) |
| ناشر | مکتبة الکليات الأزهرية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 منطق - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 826 /ل2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق اثر در مقدمه پس از اشاره به زندگینامه و آثار فخر رازی، به برخی از نظرات کلامی او اشاره کرده است. وی همچنین به کار گرفتن فلسفه در فقه توسط فخر رازی را مطرح کرده است؛ دکتر فتح‌الله خلیف در این رابطه می‌گوید: رازی مسائل فقهی را به‌گونه‌ای مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد که مثل این‌که این مسائل، مسائل عقلی مجرد است[۱].
در واقع لباب الاشارات و التنبیهات با این‌که چکیده‌ای روان و گویا از کتاب اشارات و تنبیهات شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا است، درعین‌حال دیدگاه‌های فلسفی و کلامی فخر رازی را نیز نمایان می‌سازد؛ لذا این کتاب با ارزش، نه‌تنها سیری در فلسفه مشاء از دیدگاه شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا است، بلکه با این کتاب می‌توان دیدگاه‌های فخر رازی را نیز مطالعه کرد[۲].
بسیاری از فلاسفه بر کتاب الاشارات و التنبیهات شرح نوشته و بسیاری دیگر، استفاده‌های علمی برده‌اند. رویکرد فخر رازی در تمامی آثارش اعم از فلسفی، کلامی و تفسیری، یک رویکرد کلام اشعری است و نظرات کلامی وی در همه آثارش به‌روشنی نمایان است. فخر رازی، به اهمیت کتاب اشارات و تنبیهات عنایت داشته است؛ ازاین‌رو در مورد این کتاب دو گونه کار کرده است؛ اول آن‌که این کتاب را شرح نموده است. دوم آن‌که این کتاب را تلخیص نموده و چکیده‌ای از آن ارائه کرده است. هرچند او در مقدمه خود بر کتاب لباب الاشارات و التنبیهات می‌گوید: من فقط چکیده اشارات و تنبیهات ابن‌سینا را ارائه می‌دهم و کاری به صحیح و فاسد آن ندارم[۳]؛ اما ازآن‌روی که فخر رازی چنین روحیه‌ای ندارد در همه نمط‌های ده‌گانه بر کلام شیخ، ایراد گرفته و در بسیاری موارد، نظرات شخصی خویش را بیان نموده است. البته گفتنی است که این اظهارنظرها، دو گونه است: در برخی موارد، با عبارت‌هایی هم چون «أنا اقول»، نظر خویش را بیان می‌دارد[۴]. در مواردی هم نظر خویش را در قالب اشاره و تنبیه بیان می‌دارد[۵]. فخر رازی تنها در پی خلاصه‌کردن یا روان‌سازی عبارت‌های ابن‌سینا نبوده، هرچند که این هم بخشی از کار وی در این کتاب است، اما در واقع او مفاهیم و محتوای اشارات و تنبیهات ابن‌سینا را در اسلوب مورد‌پسند خویش، البته با تحفظ بر نظم منطقی ابن‌سینا در ارائه مطالب، به رشته تحریر در آورده است؛ و در بیان مطالب پایبند به عین عبارت‌های ابن‌سینا نیست و به شرح خود بر اشارات و تنبیهات بسیار نظر دارد[۶].
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است. پاورقی‌های اندک کتاب مشتمل بر توضیحات محقق اثر است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- علی محمدی، عبدالمجید، ترجمه و متن لباب الاشارات و التنبیهات، تهران، مولی، چاپ اول، 1396ش