شرح حدیث جنود عقل و جهل
| شرح حدیث جنود عقل و جهل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) (محقق) خمینی، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران (نويسنده) |
| ناشر | موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی(س) |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1392 ش |
| چاپ | 15 |
| شابک | 978-964-335-024-6 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
شرح حديث جنود عقل و جهل، آخرين اثر مستقل نوشتارى امام خمينى(رض) در زمينه مباحث اخلاقى و عرفانى به زبان فارسى و موضوعش شرح و تفسير مفصل يك روايت جامع اخلاقى (سپاهيان عقل و جهل) است.
زمان شروع به نگارش اين اثر معلوم نيست، ولى بخشى از آن هم‌زمان با وقوع جنگ جهانى دوم (1939-1945م) نوشته شده و نويسنده نگارش آن را در روز سه‌شنبه، دوم رمضان سال 1363ق، برابر با 31 مرداد 1323ش و 22 آگوست 1944م، در 42 سالگى، در محلات به انجام رسانده، درحالى‌كه دومين جنگ جهانى هنوز پايان نيافته و نويسنده وارسته، به آسيب‌شناسى معنوى و اخلاقى دوران معاصر پرداخته و اروپا و آمريكا و همه جهانيان را به مهرورزى و پيروى از عقل و دورى از جهل فراخوانده است.
نسخه حاضر، ويرايش دوم و چاپ پانزدهم اثر مذكور است كه سال 1392ش، جزو مجموعه «موسوعة الإمام الخمینی» با اهتمام مؤسّسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى منتشر شده و جلد 49 آن را تشكيل داده است. درباره اين چاپ جديد، گفتنى است:
- ناشر در مقدمه‌اش كه تاريخ و مكان نگارش آن را مشخص نكرده، چند نكته را يادآور شده است:
- الف)- كتاب شريف «شرح حديث جنود عقل و جهل»، كتابى عرفانى - اخلاقى مشتمل بر مباحث ارزشمند عرفان نظرى، فلسفه اسلامى، اخلاق، شرح احاديث، انسان‌شناسى و تفسير همراه با نصايح اخلاقى مى‌باشد. اين شرح، كه به قلم تواناى عارف باللَّه و واصل به محبوب، حضرت امام خمينى(س) به رشته تحرير درآمده است، در نوع خويش، از كتب بى‌نظير به حساب مى‌آيد. امام راحل(س) از جايگاه رفيع علم و عمل و با تبحر در علوم عقلى و نقلى و استجماع توشه كافى از فقه اكبر و اصغر، به شرح حديث نورانى «جنود رحمان و شيطان» پرداخته و در تبيين لطايف نهفته در آن، از صاحبان كتب عرفانى و اخلاقى و شرّاح حديث گوى سبقت ربوده و از نفس قدسى روح اللهى در آن چنان دميده‌اند كه قلب سالك را مطمئن و قدم او را راسخ مى‌كند.
- ب)- پايان نگارش اين جلد از كتاب در سن 42 سالگى امام و در فصل تابستان مصادف با دوم رمضان سال 1363ق1323/ش در محلات ثبت شده است. ايشان همان گونه كه در پايان جلد نخست آورده‌اند، تصميم بر تكميل آن داشته‌اند، امّا متأسفانه زمينه آن فراهم نگرديده و در «الطلب و الإرادة» از عدم تحقق آن، با حسرت ياد مى‌كنند. اين كتاب آخرين كتاب اخلاقى - عرفانى نوشته‌شده به قلم امام مى‌باشد.
- ج)- تاريخ آغاز نگارش شرح حضرت امام بر اين حديث معلوم نيست...[۱]
- جالب و عبرت‌آموز است كه همان گونه كه ناشر يادآور شده است[۲]نويسنده بخشى از كتاب اخلاقى حاضر را در زمان شعله‌ور بودن جنگ جهانى اول نوشته و خودش در اين مورد در مقاله ششم، مقصد دهم و يازدهم (رأفت و رحمت و ضدّ آنها قسوت و غضب)، فصل ششم بيان انحراف قوه غضبيه چنين مرقوم نموده است: «... الآن كه نويسنده، اين اوراق را سياه مى‌كند، موقع جوشش جنگ عمومى بين متّفقين و آلمان است كه آتش آن در تمام سكنه عالم شلعه‌ور شده و اين شعله سوزنده و جهنّمِ فروزنده نيست، جز نائره غضب يك جانور آدم‌خوار و يك سبع تبه‌روزگار، كه به اسم پيشوايى آلمان، عالم را و خصوصاً ملت بيچاره خود را بدبخت و پريشان‌روزگار كرد و اكنون رو به زوال و اضمحلال است؛ ولى با زوال نظام عالم و شيوع سبعيّت و شيطنت و جهل در سكنه عالم، اين آلات و ادوات و اختراعات محيِّر العقولى كه خداوند نصيب اروپاى امروز كرده، اگر به‌طور عقل و در تحت پرچم دين الهى اداره مى‌شد، عالم، يكپارچه نورانيت و معدلت مى‌شد و سرتاسر دنيا به روابط حسنه مى‌توانست سعادت ابد خود را تأمين كند؛ ولى مع التأسّف اين قواى اختراعيه در تحت سيطره جهل و نادانى و شيطنت و خودخواهى، همه بر ضد سعادت نوع انسانى و خلاف نظام مدينه فاضله به كار برده مى‌شود و آنچه بايد دنيا را نورانى و روشن كند، آن را به ظلمت و بيچارگى فرو برده و راه بدبختى و ذلّت و زحمت به انسان مى‌پيمايد، تا به كجا منتهى شود و كى اين جمعيت بينوا از دست چند نفر حيوان به‌صورت انسان - نه، بلكه اشخاصى كه عار حيوانيت هم هستند - خلاص شوند و اين بيچارگى خاتمه پيدا كند و اين ظلمتكده خاکى، نورانى شود به نور الهىِ ولىِّ مصلح كامل؟ اللهم عجل فرجه الشريف...»[۳]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.