ابن جماعه، محمد بن ابی‌بکر
أبوعبدالله عزالدين محمد بن أبي‌بكر بن عبدالعزيز بن محمد بن إبراهيم الكناني الحموي (ينبع749هـ/1248م- القاهرة 819هـ/1416م) معروف به ابن جماعه، فقیه، اصولی، لغوی شافعی
| نام | ابن جماعه، محمد بن ابی‌بکر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن جماعة، عزالدین ابوعبدالله محمد الکنانی
حموی، عزالدین محمد کنانی، محمد بن ابی‌بکر ابن جماعة الکنانی عزالدین بن جماعة |
| نام پدر | ابوبکر |
| متولد | 749ق |
| محل تولد | ینبع در ساحل دریای سرخ |
| رحلت | 819 هـ.ق |
| اساتید | ابن خلدون،
تاج‌الدین سبکی بهاءالدین سبکی |
| برخی آثار | الغرر و الدرر في سيرة خير البشر صلی‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1460AUTHORCODE |
در ینبع در ساحل دریای سرخ متولد گردید، در سال 749 در ینبع، کنار ساحل دریای سرخ متولد گردید. اصلش از حماة شام بود، خاندان او اهل علم و حديث و قضاوت و خطابه و بر مذهب شافعي بودند.
او در زادگاه خود بزرگ شد. سپس برای ادامه تحصیل به قاهره در کشور مصر رفت. جایی که بسیاری از بزرگان علم و دانشمندان در آنجا حضور داشتند.
علوم گوناگون را فرا گرفت و با محققان برجسته زمان خود از جمله ابن خلدون، تاج‌الدین سبکی، بهاءالدین سبکی، ناظر جیش، سراج بلقینی آشنا شد.
او به تحصیلات خود ادامه داد و سطوح مختلف علمی را یکی پس از دیگری طی نمود و در علوم گوناگون به مرتبه عالی رسید، در علوم شرعیه فقه، حدیث، تفسیر، و در علوم لغت عربی نحو، صرف، معانی، بیان، بدیع سرآمد دیگران شد و در منطق و فلسفه و جدل و طب و کیمیا به درجه بالایی رسید. این جمله به او منسوب است که گفت: من پانزده علم را دانستم که علمای عصرم اسم آنها را هم نشنیده بودند.
او به تدریج در محافل علمی مصر شناخته شد و اندکی بعد شهرتش از مصر فراتر رفت و دانشجویان و طلاب از کشورهای مختلف برای کسب علم نزد او آمدند.[۱]
اساتيد و شاگردان
از مشايخ مشهور وي ابن خلدون و تاج‌الدين سبكي و از شاگردان مشهورش ابن حجر عسقلاني و علي بن احمد قلقشندي می‌توان نام برد.
ابن حجر از اوصاف خاص او سخن گفته و می‌نويسد به حج نرفت و ازدواج نكرد. اما در علوم معقول سر آمد شد و تأليفاتي در اين زمينه انجام داد.
آثار
برخي از آثار او عبارتند از:
- الاربعون حديثا في الجهاد،
- الانوار في الطب،
- الصفوة في التصوف،
- المثلث في اللغه،
بسياري از آثار وي شرح يا حاشيه آثار ديگران است مانند التبيين شرح الاربعين النوويه، حاشيه علي شرح الالفيه، حاشيه علي مختصر ابن الحاجب، شرح علوم الحديث بن الصلاح.
وفات
ابن جماعه در سال 819 در قاهره بر اثر بیماری طاعون از دنيا رفت.[۲]
پانویس
منابع مقاله
عبد الكريم الأسعد. الوسيط في تاريخ النحو العربي. دار الشروق للنشر والتوزيع - الرياض. الطبعة الأولى. ص. 218-220