احکام پزشکان و بیماران
احكام پزشکان و بيماران تأليف غلامحسين خدادادى، مشتمل بر احكام فقهى مطابق با فتاواى آیتالله محمد فاضل لنكرانى به زبان فارسى است.
| نام کتاب | احکام پزشکان و بیماران |
|---|---|
| نامهای دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | خدادادی، غلامحسین (گردآورنده)
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 183/9 /خ4الف3* |
| موضوع | بیماران
پزشکی (فقه) فتواهای شیعه - قرن 14 فقه جعفری - رساله عملیه |
| ناشر | مرکز فقهی ائمه اطهار علیهمالسلام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1427 ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE823AUTOMATIONCODE |
در اين مجموعه سعى شده است احكام شرعى در زمينههاى مختلف پزشکى جمعآورى گردد و به شيوهاى ساده و قابل فهم براى همه ارايه گردد تا علاقهمندان به راحتى بتوانند با احكام شرعى خود آشنا شوند.[۱]
با توجه به اينكه احكام و مسائل پزشکى در رسالهها و استفتائات مراجع در ابواب مختلف فقه و به مناسبتهاى گوناگون بهطور پراكنده آورده شده است كه دسترسى به آنها خالى از زحمت و سختى نيست؛ لذا به پيشنهاد مجمع جهانى اهل بيت(ع) تصميم گرفته شد كه مجموعه حاضر يكجا گردآورى شده و در اختيار علاقهمندان قرار گيرد.[۲]
== ساختار ==کتاب از يك مقدمه و متن تشكيل شده است. متن کتاب شامل هفده فصل است و در هر فصل فتواى مرتبط با موضوع آن گردآورى شده و در مجموع 721 مسئله از مسائل فقهى مربوط به پزشکى ذكر شده است.
ايشان در ابتداى هر فصل توضيحاتى داده سپس مسائل شرعى مربوط به آن فصل را آورده است.
== گزارش محتوا ==اولين فصل کتاب به آموزش پزشکى اشاره دارد. همانگونه كه بيماران داراى احكام خاص فقهى هستند، پزشکان، دانشجويان، پرستاران و... از نظر شرعى در آموزشهاى خويش، موظف به فراگيرى و بهكار بستن احكام ياده شده هستند. مؤلف با اشاره به اينكه فراگيرى مسائل پزشکى واجب كفايى است، نسبت به زنان و دختران تأكيد ويژهاى كرده كه بايد در رشتههاى مختلف پزشکى، خصوصاً زنان و زايمان، نيازهاى زنان مسلمان را برآورده سازند تا ديگر احتياجى به دخالت مردان نباشد.[۳]از نظر ايشان نگاه و لمس كردن بدن بيمار غيرمجانس تنها در موارد ضرورت، براى كسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان و نجات جان بيماران، كه اين هدف در معاينه بيماران مجانس تحقق نيابد، اشكال ندارد و بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود.[۴]
فصل دوم کتاب درباره تشريح و كالبدشكافى است. مؤلف دراينباره مىگويد كه تشريح عملى بدن و اندام ميت از ديدگاه شرع مقدس اسلام با احكام ويژهاى همراه است.[۵]ايشان اولويت را با تشريح جسد غيرمسلمان مىداند و مىگويد اگر تشريح جسد غيرمسلمان براى آموزش پزشکى ممكن باشد، تشريح جسد مسلمان جايز نيست و در اين مسئله تفاوتى بين شيعه و سنى وجود ندارد.[۶]
وى بحث مس ميت، ديه تشريح ميت و نگهدارى جسد را نيز در همين فصل از کتاب آورده است..[۷]
فصل سوم درباره معاينه و تشخيص درمان است. با توجه به اينكه «تشخيص نيمى از درمان است» چه بسيار بيمارىهاى مختلفى كه با علايم ظاهرى مشتركى بروز و ظهور مىيابند و تنها با معاينه و تشخيص مىتوان به كمك مؤثر و درمان پرداخت و در صورت ناديده گرفتن آن موجب ضررهاى جبرانناپذير جانى براى بيماران خواهد داشت.[۸]
مؤلف اين فصل از کتاب را به دو قسمت معاينه و تشخيص تقسيم نموده و در قسمت معاينه مسئله نگاه را متذكر شده و مسائل مرتبط با آن را بيان كرده است. ايشان يكى از محرمات را، نگاه نامحرم به اجزاء بدن بيمار شمرده و جواز آن تنها در صورت ضرورت دانسته است و اگر بتوان بهصورت غيرمستقيم نگاه كرد بايد از نگاه مستقيم پرهيز شود.[۹]
قسمت دوم کتاب درباره تشخيص است كه علاوه بر مسائل شرعى مرتبط با مسائل پزشکى خاتمهاى ذكر كرده است كه بحث احتضار را در آن مطرح كرده است.[۱۰]
فصل چهارم کتاب درباره مسائل شرعى مرتبط با دندانپزشکى است. در اين فصل علاوه بر مطرح شدن مسائل مرتبط با محرم و نامحرم، نگاه و لمس، طهارت و نجاست، مسائل روزه و دندانپزشکى، ديه و ضمان نيز مطرح شده است.[۱۱]
فصل پنجم کتاب درباره احكام شرعى زنان و زايمان است. در اين فصل نيز علاوه بر بحثهاى نگاه و لمس، بحثهاى ديگرى مانند سقط جنين، سزارين، احكام جنين سقط شده و مانند آن مطرح شده است. در پايان اين فصل احكام و مسائل شرعى بعد از ولادت نيز آمده است.[۱۲]
در فصل ششم کتاب به مسائل شرعى جلوگيرى از باردارى اشاره شده است. مؤلف در اين فصل با برشمردن بخشى از روشهاى نازايى موقت و دائم احكام آن را برشمرده است. در پايان اين فصل مسئله حكومت و كنترل جمعيت يادآور شده و گفته شده كه درصورتىكه مصلحتى در كنترل جمعيت باشد فقط حكومت اسلامى مىتواند اين امر را پىگيرى و جامعه را به كنترل جمعيت تشويق كند.[۱۳]
در فصل هفتم کتاب احكام تلقيح و بارورى بيان شده است. نويسنده با توجه به اينكه تلقيح و بارورى با اين گستره، داراى اشكال و شيوهاى متنوع و متكثرى است كه از ديدگاه شرع مقدس هر كدام حكم جداگانهاى دارد، فصل جداگانهاى را به بررسى آن اختصاص داده است.[۱۴]
مؤلف در ديگر فصول کتاب، سقط جنين و مسائل شرعى و حقوقى آن، ازدواج و مسائل قبل و حين ازدواج، تغيير جنسيت، مرگ مغزى، پيوند اعضاء، انتقال خون، پزشکى قانونى و ضمان پزشکى و مسائل شرعى هر كدام را بهصورت كامل مطرح كرده است.
== وضعيت کتاب ==فهرست محتويات در ابتداى کتاب آمده است. اندك پاورقىهاى کتاب مربوط به توضيح برخى از لغات و مستند كردن برخى از مطالب و يا ارجاع برخى از مطالب کتاب به فصول قبل يا بعد کتاب مىباشد.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب
وابستهها
پیوندها
مطالعه کتاب احکام پزشکان و بیماران در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور