سفرنامه کازاما
| نام کتاب | سفرنامه کازاما |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | سفر نامه و خاطرات آکی ئو کازاما نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران (1308 تا 1311 خورشیدی) |
| پدیدآورندگان | کازاما، آکی ئو (نويسنده)
رجب‌زاده، هاشم (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | DSR 1481 /ک2س7 |
| موضوع | ایران - تاریخ - پهلوی، 1304 - 1320
ایران - سیر و سیاحت - قرن 14 سفر نامهها |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1380 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11259AUTOMATIONCODE |
سفرنامه كازاما كتابى است به زبان فارسى كه از روى متن ژاپنى آن توسط آقاى هاشم رجب‌زاده به فارسى برگردان شده و به موضوع سفرنامه كازاما به ايران مى‌پردازد.
اين كتاب در سال 1935م. به چاپ رسيده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر پيش‌گفتارى از سوى انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، پيشگفتار مترجم، مقدمه نويسنده و هفت بخش اصلى است.
گزارش محتوا
شناخت ژاپنى‌ها از ايران و آغاز ارتباط رسمى و جدى دو كشور به سفر ماساهارو يوشيدا به ايران، در زمان ناصرالدين شاه بازمى‌گردد. پس از او نيز ژاپنيان ديگرى در مقام سفير و سياح و محقق به ايران آمدند. با اين همه ژاپن تا بعد از جنگ جهانى اول از وجود نمايندگى ديپلماتيك در ايران بى‌بهره بود.
بر اساس توضيحات دكتر رجب‌زاده مترجم كتاب، درباره سابقه روابط سياسى و رسمى ايران و ژاپن به طور خلاصه بايد گفت: نخستين بار در مهر ماه 1305ش. ايوانارو اوچى ياما مامور وزارت خارجه ژاپن به تهران آمد و پس از وى، نارى ئه گونسو مامور ايران شد و پس از چندى در سال 1308ش. شونسكه تاروسه از وزارت خارجه ژاپن، به ايران آمد. اما پيش از اقامت وى در تهران، وى در اثر بيمارى درگذشت و آكى ئو كازاما از اروپا، مامور وزارت مختارى ژاپن در ايران گرديد. وى در تاريخ 19 آذر1308ش. به تهران آمده و تا 1 آبان 1311ش. مقيم و مامور در اين شهر بود. سفرنامه كازاماو يادداشت‌هاى ايران كازاما گوياى ذهن روشن، فكر سليم و اطلاعات پردامنه اوست و خواننده با نگاهى به اين نوشته درمى‌يابد كه اين نويسنده اديب، ديپلمات و سياسمتدار چه آگاهى‌هاى وسيع و ارزنده‌اى درباره ايران در يادداشت‌هايش كه حاصل كمتر از سه سال اقامت او در سرزمين ماست، با دقت و مطالعه و حوصله گردآورده است. شرح كازاما از تمدن، هنر، فرهنگ و ادب ايران سرشار از تحسين مردمى است كه اين مايه‌هاى معنوى را به بار آورده‌اند.
اشاره‌هاى كازاما به مناسبات تاريخى ايران و ژاپن، عالمانه و درخور توجه است. كازاما در بيان احوال سياست و حكومت در ايران، نكته‌هايى بس دقيق و حساس را يادآور شده و با همه تحسينى كه از رضاشاه و تدبيرهاى او كرده، با لحنى انتقادى از اصلاحات آن دوره سخن گفته است. وى در جايى ازكتاب مى‌نويسد:
امروزه ايران كاملا زير حكومت استبدادى لشكرى است. وجود مجلس، نظام به ظاهر پارلمانى را نشان مى‌دهد؛ اما قدرت مجلس رفته رفته مى‌كاهد و بر اقتدار دستگاه‌هاى لشكرى افزوده مى‌شود.
او به اصلاحات قانونى و پاره‌اى تدابير اجتماعى اين دوره، خوشبينانه نگريسته و تاسيسات حقوقى جا افتاده در جامعه ايرانى را، كه در اصل برآمده از احكام و سنت اسلامى مى‌باشد را، ستوده است. شرح مفصلى هم درباره تعزيه آورده و هنر شبيه‌خوان‌هاى اين نمايش مذهبى را تحسين كرده است.
مجموعه‌اى از مهم‌ترين مطالب و موضوعاتى كه كازاما از آنها صحبت كرده، اماكن و بناهايى كه از آنها ديدن نموده، جاهايى كه در مسير از آنها عبور كرده يا به آنجا سفر كرده، اقداماتى كه صورت داده، برداشت‌ها و تحليل‌هايى كه ارائه نموده، صحنه‌ها و رويدادهايى كه شاهد بوده و بالاخره نكات مهمى كه به آنها توجه كرده عبارتند از:
ديدار از باكو، انزلى، قزوين در مسير رسيدن به تهران، ساختمان سفارت ژاپن، ذوق زيبايى‌شناسى ايرانى، زيبايى و آوازه كوه دماوند، وصف خيابان لاله زار، بازار تهران، نوروز و عيد قربان، ديدار با رضاشاه، تشريفات دربار، روش سياسى رضاشاه، ديدار از اصفهان و مشاهده آثار تاريخى و بناهاى ديدنى اين شهر و توصيف آنها، ديدار از قم و شيراز، بختيارى‌ها، بازديد از تخت جمشيد و پاسارگاد، ديدار از بوشهر و شوشتر و ميدان‌هاى نفتى آن مناطق، فرهنگ عصر ساسانى، مناسبات ايران و چين، زن ايرانى، كشف حجاب، عروس ايرانى، دين مردم ايران، تعزيه‌دارى محرم، دسته‌هاى عزادارى، هنر ايران و....
وضعيت كتاب
كتاب، مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مترجم و فهرست منابع مورد استفاده در ترجمه و شرح كتاب، فهرست اعلام اشخاص، فهرست اعلام جاها در انتهاى كتاب و نيز فهرست مطالب در ابتداى آن مى‌باشد.
منابع مقاله
- تبريزنيا تبريزى، مجتبى، سفرنامه كازاما، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، خرداد و تير 1381، ش56و57، ص131-132.
- پيشگفتار انجمن آثار و مفاخر فرهنگى بر كتاب.
- مقدمه مترجم.