دنیسری، عمر بن خضر
| نام | دنیسری، عمر بن خضر |
|---|---|
| نام های دیگر | دنیسری، ابوحفص عمر بن خضر |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 640 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ دنیسر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE4245AUTHORCODE |
الدنيسرى ابوفحص عمر بن خضر بن لمش تركى، عالم و حكيم شافعى، در سال 574ق متولد شده و در حدود 640ق درگذشت. اولين شرح حالى كه از وى به دست ما رسيده، از تاريخ إربل ابن مستوفى مى‌باشد كه معاصر او بوده است. پس از آن، ابن شعّار در كتابش «عقود الجمان» از او نام برده است. صلاح صفدى در «العظيم الوافى بالوفيات»، زبيدى در «تاج العروس» و حاجى خليفه در «كشف الظنون» نيز از او ياد كرده‌اند. شرح حالى نيز اسماعيل پاشا بغدادى در «هداية العارفين» آورده كه كاملاًٌ متفاوت بوده و داراى خلط عجيبى است و زركلى در «الأعلام و كحالة» در معجم المؤلفين از او نقل كرده‌اند.
از دوران كودكى او اطلاعى در دست نيست. در سال 620ق براى شنيدن حديث از ابن طرزد وارد إربل گرديد. نكته جالب آن‌كه ابن مستوفى او را در اين سال كودك دانسته كه جاى تعجب است. او محدث، طبيب و مورخ بود و «تاريخ دنيسر» را نگارش نمود.
بهترين اثرى كه در شناخت زندگى و سفرهاى دنيسرى مى‌توان بر آن اعتماد نمود، «تاريخ دنيسر» است. وى در شهر دنيسر متولد گرديد و در آن‌جا به فراگيرى علم پرداخت. دنيسر شهرى در قسمت علياى بين النهرين به فاصله 20 كيلومترى جنوب غربى ماردين، در تركيه كنونى است. در زمان كودكى او، دنيسر مملوّ از علماى تمامى فنون بود و دنيسرى در حلقه علمى آن‌ها شركت مى‌كرد. با ورود هر عالمى به دنيسر، وى به ملاقات او مى‌شتافت و از او حديث مى‌شنيد و بر او قرائت مى‌كرد.
از ابن زامر دباس نيلى و ابن ختلخ نصيبى قرآن را فراگرفت. او به حران، اربل، موصل سفر نمود. پدرش با طبيب ابوالبهاء حرانى دوست بود ولذا بخشى از علم طب را از او فراگرفت. پيش از سال 605ق وارد بغداد شد. ادامه طب را نيز از ابن هبل بغدادى و ابوالخير مسيحى در بغداد آموخت. اين‌كه چه زمان به دنيسر برگشت و در آن مستقر شد، دقيقاً معلوم نيست، اما به يقيق در سال 607ق در دنيسر بوده و جنازه استادش قاضى موسى ماكسينى را مشاهده كرده است.
او از اساتيد مقيم يا مسافرش در دنيسر در كتابش خبر داده است؛ اما از تعداد اساتيدى كه وارد دنيسر نشده‌اند اطلاعى نداريم، جز اين‌كه از بعضى از آن‌ها مانند: ابن جوزى، ابن كليب، ابن المعطوش و ابوالحرم مكى بن ريان ماكسينى نام برده و شرح حال مختصرى از آن‌ها را در حواشى كتاب آورده است. در كتب تراجم به جز «تاريخ دنيسر»، هيچ اثر ديگرى از او معرفى نشده است.