جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم
| نام | جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم |
|---|---|
| نام های دیگر | ابوالفتح ال‍ج‍رج‍ان‍ی
ام‍ی‍ر ابوالفتح ال‍ج‍رج‍ان‍ی ح‍س‍ی‍ن‍ی ال‍ج‍رج‍ان‍ی، ابوالفتح بن مخدوم ع‍رب‍ش‍اه‍ی ال‍ج‍رج‍ان‍ی، ام‍ی‍ر ابوالفتح |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 976 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | الباب الحادي عشر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1714AUTHORCODE |
زندگينامه مؤلف
امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى
فاضل، متكلم، فقيه، اصولى، مفسر، شرقى، حسينى، شيعى، امامى، صاحب تحقيق و تصنيف، معاصر شاه اسماعيل صفوى، و شاه طهماسب موسوى حسينى صفوى اول.
نسب او
پدر مترجم مير مخدوم شيعى امامى معاصر شاه اسماعيل اول صفوى بوده قبل از پسرش مير ابوالفتح بدار بقاء رحلت كرده چنانچه علامه قاضى نورالله رحمةالله‌عليه در مجالس المؤمنين تصريح كرده است.
مير مخدوم پدر مؤلف غير از ميرزا مخدوم عامى سنى است از جهت اين كه ميرزا مخدوم سنى هم عصر شاه اسماعيل ثانى است و در اسلامبول در سنۀ 995 فوت كرده چنانچه در كشف الظنون ضبط شده است.
و جمعى از اعلام فن رجال از روى اشتباه در تطبيق ميرزا مخدوم عامى را معاصر شاه طهماسب اول نوشته‌اند و حال آن كه شاه طهماسب اول در سنۀ 980 فوت كرده و پس از وى پسرش شاه اسماعيل ثانى به مقام سلطنت رسيده است.
منشأ اشتباه: توافق اسم پدر مير ابوالفتح با اسم ميرزا مخدوم سنى و توافق اسم شاه هم عصر مير ابوالفتح با اسم سلطان وقت ميرزا مخدوم سنى بوده است كه از روى اشتباه در تطبيق اسم، حمل بر اتحاد كرده‌اند چنانچه جمعى از روى اشتباه شاه معاصر مير ابوالفتح را به اسم شاه طهماسب ثانى درج كرده‌اند در حالى كه شاه طهماسب ثانى در سال 1139 به مشهد مقدس لشكر كشى كرده و در سال 1142-1145 از دنيا رحلت نمود.
گفتار بزرگان
جلالت شأن و علو رتبت امير ابوالفتح خادم حسينى عربشاهى مانند آفتاب تابان در كبد آسمانست چنانچه ارباب تراجم در معاجم خودشان متحدا در تبجيل و تجليل علمى و عملى آن قائد عظيم الشأن شرح مبسوطى ايراد كرده‌اند.
مورخ بزرگ حسن بيگ روملو در كتاب أحسن التواريخ (ص 443) در وقايع سال 976 و كسانى كه در آن سال در گذشته‌اند می‌نويسد:
و هم در اين سال مولانا اعلم افهم، جامع العلوم و الحكم المير ابوالفتح كه از سادات شريفى شرقه بود در دار الارشاد اردبيل به فجأه متوجه عالم بقا گرديد، جناب مولوى از جملۀ تلاميذ مولانا عصام‌الدين است، در ما وراء النهر تحصيل نموده آخر در شهر مذكور متوطن گرديد، از جمله نتايج قلم خجسته رقمش حاشيه بر مطالع است.
علامه فقيد ميرزا محمد على مدرس در كتاب ريحانه (ج 2 ص326) می‌نويسد:
فاضل، كامل، فقيه، متكلم، محدث، مفسر، اصولى، از اكابر علماء شيعه در عهد شاه طهماسب و در نزد او بسيار محترم بود.
و قد كان السيد أبو الفتح المعظم إليه من علماء دولة السلطان الشاه طهماسب الصفوي و صاحب مصنفات عديدة (منها):
1- شرح آيات الأحكام بالفارسیة سماه تفسير الشاهي لكونه باسم السلطان المذكور.
2- شرح الباب الحادي عشر المعروف بطريق المزج و البسط.
3- رسالة فى أصول الفقه.
4- رسالة في تحقيق شبهة المجهول المطلق.
5- حاشية على المطالع (في المنطق).
6- حاشية على حاشية الدواني (على شرح التجريد).
7- حاشية على تهذيب المنطق (للتفتازاني).
8- حاشية على الكبرى لجده السيد شريف (في المنطق).
و كانت وفاته بأردبيل سنة ست و سبعين و تسعة مائة كما نقل عن كتاب أحسن التواريخ.
وفات
امير ابوالفتح بن مخدوم خادم حسينى عربشاهى در سنۀ 976ق چشم از جهان فرو بست و در شهرستان اردبيل در مقبرۀ شيخ صفى‌الدين جد ملوك صفويه مدفون شد.