المقدمات الأساسية في علوم القرآن
| نام کتاب | المقدمات الاساسیه فی علوم القرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | جدیع، عبدالله بن یوسف (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 69/5 /ج4م7 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی |
| ناشر | مؤسسة الريان |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1427 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3173AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
المقدمات الأساسية في علوم القرآن نوشتارى است به زبان عربى كه در زمينۀ علوم قرآنى نگاشته شده است.
البته به گفتۀ نويسندۀ كتاب آنچه در اين كتاب فراهم آمده است، مقدمات اساسى علوم قرآنى به شمار مى‌آيد چراكه علوم قرآنى به معناى عام آن در انواع و اقسام معيّنى محدود نمى‌شود چراكه قرآن كريم «تبيان كلّ شيئ» است.
ازاين‌رو آنچه در اين نوشتار آمده تنها معرفى مقدّمات اصلى و اساسى‌اى است كه هرفرد علاقمند به يادگيرى و فهم قرآن مى‌بايست نسبت بدانها آشنايى داشته باشد نويسنده قبل از ورود به مباحث اصلى كتاب، ابتدا به تعريف «قرآن»، اسماء قرآن، تعريف سوره و آيه، جاودانگى اعجاز قرآن، انواع اعجاز در قرآن (اعجاز لغوى، اعجاز إخبارى، اعجاز تشريعى و اعجاز علمى)پرداخته و پس از آن طى شش مقدمه به موضوع اصلى كتاب مى‌پردازد.
در مقدمه اول به بحث از كيفيت نزول قرآن، اسباب نزول، نحوۀ شناخت سور مكى از سور مدنى، اولين و آخرين سورۀ نازل شده بر پيامبر و غيره مى‌پردازد.
مقدمه دوم به موضوع گردآورى قرآن، ترتيب قرآن، رسم عثمانى اختصاص يافته است.
مقدمه سوم به موضوع تواتر نقل قرآن، موضوع قرائات و ائمۀ قرائت پرداخته و مقدمه چهارم به معناى نسخ و ثبوت و حكمت آن، شرايط ثبوت نسخ، انواع نسخ در قرآن و شبهاتى كه پيرامون نسخ مطرح شده مى‌پردازد.
در مقدمه پنجم به بيان معناى تفسير و حكم آن، روشهاى تفسيرى و نقد و بررسى آنها و نيز قواعد تفسير پرداخته شده و مقدمه ششم به موضوع تجويد، فراگيرى قرآن، آداب تلاوت آن و غيره اختصاص يافته است.
ساختار
كتاب حاضر مشتمل بر يك مقدمه از نويسنده، تمهيد و مقدمات شش‌گانه‌اى است كه ذيل هرمقدمه چند فصل و ذيل هرفصل مباحثى چند قرار گرفته است:
تمهيد: «القرآن و اعجازه» که به موضوعاتى چون:أسماء القرآن، تعريف السورة و الآية، القرآن المعجزة الباقية و انواع الاعجاز في القرآن مى‌پردازد.
المقدمة الاولى: «نزول القرآن» مشتمل بر پنج فصل ذيل مى‌باشد:
الفصل الاول: كيفية نزول القرآن.
الفصل الثاني:أسباب نزول القرآن.
الفصل الثالث: معرفة المكى و المدني.
الفصل الرابع:اول ما نزل و آخر ما نزل.
الفصل الخامس:الأحرف السبعة.
المقدمة الثانية: «حفظ القرآن» سه فصل ذيل را دربر مى‌گيرد:
الفصل الاول:جمع القرآن
الفصل الثاني: ترتيب القرآن.
الفصل الثالث:الرسم العثماني.
المقدمة الثالثة: «نقل القرآن» داراى سه فصل است:
الفصل الاول: تواتر نقل القرآن.
الفصل الثاني:القرائات.
الفصل الثالث:أئمة القرائة.
المقدمة الرابعة: «النسخ في القرآن» داراى پنج فصل است:
الفصل الاول: معنى النسخ و ثبوته و حكمته.
الفصل الثاني:شروط ثبوت النسخ و ما يقع به و طريق معرفته.
الفصل الثالث: انواع النسخ في القرآن.
الفصل الرابع: مسائل في النسخ.
الفصل الخامس:شبهات حول النسخ و دحضها.
المقدمة الخامسة: «تفسير القرآن»پنج فصل ذيل را دربر مى‌گيرد:
الفصل الاول: معنى التفسير و حكمه.
الفصل الثاني:المنهج في التفسير.
الفصل الثالث: تاريخ التفسير.
الفصل الرابع:نقد مناهج التفسير.
الفصل الخامس:قواعد التفسير.
المقدمة السّادسة: «أحكام قرائة القرآن» داراى سه فصل است:
الفصل الاول: تجويد تلاوة القرآن.
الفصل الثاني:أخذ القرآن و الإعتناء به.
الفصل الثالث: أدب تلاوة القرآن.
در انتهاى كتاب «خاتمه»، فهرست منابع كتاب و فهرست موضوعات آن آمده است.
نسخه شناسى
كتاب حاضر به قلم آقاى عبداللّه بن يوسف الجديع و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 566 صفحه براى بار سوم در سال 1427 ه/ 2006م از سوی «مؤسّسة الريّات للطباعة و النشر و التوزيع» بيروت
منتشر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب المقدمات الاساسیه فی علوم القرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور